Aflevering 6: Het verband tussen tijd en aandachtig luisteren

Inleiding

Inspiratie en stilte is een van de kernwaarden van Loopbaanparadox. In samenhang hiermee schrijf ik in de komende jaren verschillende blogseries. Na de eerste serie Stilte en bezieling volgt nu Timemanagement.

In de blogserie Timemanagement bied ik inspiratie op basis van het benedictijnse gedachtegoed. Het gaat hierbij om vragen als: hoe ga ik om met mijn taken en tijd? Het blog van vandaag gaat over het verband tussen tijd en aandachtig luisteren.

Elk blog sluit af met een groeivraag. Wanneer hierdoor persoonlijke dilemma’s of ervaringen naar boven komen, is mailen hierover altijd kosteloos mogelijk ( cora@loopbaanparadox.nl ).

Citaat

Een van de benedictijnse kloostergeloften is obedientia, gehoorzaamheid. Gehoorzaamheid veronderstelt dat je aandachtig kunt luisteren, en dus ook dat je hiervoor tijd neemt. Het volgende citaat licht dit toe.

“Het woord obedientia komt van ob-audire, wat een versterkte vorm van audire (= horen, luisteren) aanduidt. Het gaat (…) om extra goed horen, een heel aandachtig luisteren, ge-hoorzaam zijn. (…)

Gehoorzaamheid is geen beëindiging van de persoonlijke vrijheid, maar een beginpunt van bevrijding: het openmaken van de soms zo dikke bast om je ’ik’ heen en je afstemmen op wie of wat je iets te zeggen heeft. Daar kan zeker ook bij horen dat je die ander als een autoriteit erkent: de meester in een bepaald ambacht, de rijpe mens die je kan begeleiden, een inzicht dat je oriëntatie biedt, de deskundige die van wanten weet, de productiemedewerker op de werkvloer die jou als manager in contact brengt met de realiteit. Gehoorzaamheid is dan ook: je iets laten gezeggen, naar adviezen willen luisteren, het o, zo moeilijke opgeven van je eigenwijsheid. Gehoorzaamheid is allereerst een inwendige positieve respons, niet een uitwendig conformeren om straf en sancties te voorkomen. (…) Ongehoorzaam zijn is in deze optiek niet simpelweg het niet conformeren aan instructies, regels, bevelen en commando’s. Ongehoorzaam zijn is: geen respons geven, er niet bij zijn, signalen missen, kansen laten schieten – een vorm van spiritueel fout zitten dat we terecht met ‘zonde’ aanduiden.

(On)gehoorzaamheid in benedictijnse zin laat zich opnieuw gemakkelijk vertalen naar situaties buiten het klooster. Wanneer ik ’s avonds de dag nog eens langsloop en kijk wat er bijvoorbeeld van mijn belofte van obedientia terecht gekomen is, dan vraag ik me niet allereerst af of ik ook de regels van hogerhand braaf heb opgevolgd, maar of ik alert was op situaties waar een respons van mij werd verwacht. Luisterde ik tijdens die vergadering die ik voorzat echt naar de punten die anderen inbrachten, om zo tot een afgewogen en gedegen besluitvorming te komen, of had ik mijn besluit al klaar en was de zogenaamde consultatieronde van de medewerkers alleen een rituele dans? Ben ik wel aandachtig genoeg ingegaan op de signalen die mijn dochter gaf toen ze liet merken dat ze ergens mee zat, of stapte ik goedgemutst maar oppervlakkig snel over naar een minder gevaarlijk onderwerp? Nam ik de vragen van mijn studenten serieus of gebruikte ik ze slechts als opstapje om mijn volgende eigen briljante punt te maken? Allemaal kansen voor de (on)gehoorzaamheid..” (Derkse, 2003, p. 48-50)

Deze blog over de rol van luisteren plaats ik heel bewust in de serie afleveringen over timemanagement. In organisaties word ik vaak bij situaties betrokken wanneer de boel vastgelopen is. Er gaat dan veel tijd en energie zitten in conflictmanagement. Ik durf te stellen dat wanneer we als werknemers onderling of als leidinggevende en werknemer de tijd nemen om echt naar elkaar te luisteren en respons te geven op de manier zoals die hierboven door Wil Derkse wordt beschreven, we veel tijd en energie winnen. Het opruimen van rommel, kost vaak meer tijd, dan het echt luisteren, wanneer zaken aan de orde zijn.

Wil Derkse noemt drie voorbeelden: luisteren tijdens een vergadering, luisteren naar zijn dochter en luisteren tijdens een college. Ik loop ze alle drie langs en maak een verbinding met je eigen functioneren binnen de organisatie waar je werkt.

Hoeveel nutteloze vergaderingen heb jij in je leven gehad, waarna je het gevoel had dat er toch niets gebeurde met wat er in die vergadering werd besloten? Hier is qua timemanagement grote winst te behalen. In een vergadering naar elkaar luisteren en op deze manier tot besluiten komen, levert veel meer efficiëntie op. Hoe kun jij beter luisteren? Of hoe kan binnen jouw organisatie beter worden geluisterd? Wat is daarvoor nodig?

Op welke manier luister je naar de mensen in je directe omgeving? Naar je partner, je kinderen, je vrienden? Welke respons had je kunnen geven en werd er van je gevraagd? En welke winst leverde of levert dat op?

Ten aanzien van het geven van informatie-overdracht. Heb jij altijd gelijk? Wil jij jezelf graag je punt horen maken? Durf je dikke schil om je ‘ik’ ook af te leggen en te horen wat de ander, even deskundig als jij, te zeggen heeft?

Ik daag je uit!

Lenny

De leidinggevende Lenny wordt door haar team weggepest. Haar jurist verwijst haar naar mij om te kijken of zaken nog op te lossen zijn. Wanneer ik Lenny bel voor een afspraak, krijg ik een heel lang verhaal.

Op basis van het verhaal van de jurist en dat van Lenny, concludeer ik dat Lenny’s respons aan haar werknemers een andere was dan waar haar werknemers op zaten te wachten. Ook de respons die Lenny aan haar leidinggevende gegeven had, verbeterde de zaak niet. Wel geloof ik dat het op een heel andere manier had kunnen lopen.

Nu ligt Lenny eruit. Met veel pijn. Wanneer zij eerder signalen had opgepakt van de werkvloer en de werkgever, had dit niet nodig geweest. Zij is een capabele vrouw. Zowel het team als Lenny zitten nu met veel schade.

Conclusie

Wanneer we de rust nemen om echt naar een situatie of persoon te luisteren en daarop respons te geven, verhoogt dit onze kwaliteit. Ook lost het agendaproblemen op, voorkomt het conflicten en werken we efficiënter.

Groeivraag

Schrijf een week lang iedere avond op in welke situaties je die dag wel en in welke je minder goede respons gaf. Wanneer je na een week dit lijstje bekijkt, wat zijn dan zaken die terugkeren? Hoe kun je hiermee aan de slag? Wat heb je daarvoor nodig? Hoe pak je het concreet aan?

Tot slot

Volgende week de laatste aflevering in deze serie. Daarin gaat het over leven in het hier en nu. Keuzes in je tijdsindeling hebben hier alles mee te maken. Tot dan!,

Bronnen

Derckse, Wil (2003), Een leefregel voor beginners. Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijks leven, Tielt: Lannoo.

Hulst, Denise (2010), Een volle agenda, maar nooit meer druk. Benedictijns timemanagement, Kampen: Uitgeverij Ten Have.

Over het blog

De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.

De foto is een coproductie van Marcel Sjoers, ergotherapeut en fotograaf (www.marcelsjoers.nl) en Cora van Rossum, loopbaanadviseur, coach, ergotherapeut en pastoraal werker (www.loopbaanparadox.nl). De foto’s zijn te bestellen bij Marcel Sjoers via marcel@marcelsjoers.nl

Dit blog staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd ( http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd ), redacteur.

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 19-1-2015