Aflevering 5: Authenticiteit als bouwsteen voor identiteit

Inleiding

‘Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies.’ Zo luidt de missie van mijn bedrijf Loopbaanparadox. Toch is kwetsbaarheid niet vanzelfsprekend. Het voelt vaak ‘eng’, ‘naakt’ en roept gevoelens van schaamte op. Wat zullen anderen wel niet van ons vinden als we echt zeggen wat we denken of voelen? In plaats daarvan trekken we liever muren overeind of zetten we maskers op. Zo worden we onaantastbaar.

Maar kwetsbaar zijn we. In deze blogserie wil ik met jullie onze kwetsbaarheid verkennen. Tegelijk wil ik wegen schetsen om die kwetsbaarheid te aanvaarden en hiermee om te gaan. Daar is wel moed voor nodig. Maar het gevolg is dat we onze (werk)relaties versterken. En dat we ons meer bewust zijn van wie we zijn en willen zijn. Wat een paradox. Kwetsbaarheid is kracht!

Elk blog sluit af met een persoonlijke groeivraag. Wanneer hierdoor persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!

Authenticiteit als bouwsteen voor identiteit

In dit vijfde blog verken ik het vierde borderlinecriterium uit het boek van Dirk De Wachter, de zoektocht naar onze identiteit. Vervolgens onderzoek ik welke weg Brené Brown hierin wijst. Maar ik start met een voorbeeld uit mijn eigen loopbaanpraktijk.

De zoektocht naar identiteit in de praktijk: het verhaal van Rijk

Rijk begon ooit als baliemedewerker bij een organisatie in de zakelijke dienstverlening. Stap voor stap is hij gegroeid, en uiteindelijk is hij manager geworden. Om dit te bereiken heeft hij steeds weer opleidingen gevolgd. Hij is erg trots op het niveau dat hij heeft bereikt. Ruim een jaar geleden is hij echter uitgevallen. Het ging niet meer. Het werk vroeg teveel van hem. Hij krijgt intensieve psychotherapeutische begeleiding.

De werkgever vraagt mij om het re-integratietraject van Rijk op te pakken. Dat doe ik door te kijken naar zijn werkbelasting en die voorzichtig te verhogen. De opbouw van meer taken in zijn huidige functie, blijkt voor Rijk, zowel in kwantiteit als in kwaliteit, nog niet mee te vallen. Daarnaast onderzoeken we wat voor hem nieuwe uitdagingen zouden kunnen zijn buiten het bedrijf.

Hier stagneert het. Rijk geeft aan dat hij veel behoefte heeft aan duidelijkheid en structuur. Taken met duidelijke kaders, opdrachten met een kop en een staart. Tegelijk zit hij in zijn denken vast aan het feit dat hij manager is en zal blijven. Deze twee denkbeelden stroken niet met elkaar.

Wie ben ik en wie wil ik zijn?

De Wachter stelt dat wij problemen hebben met onze identiteitsopbouw, een vierde kenmerk van het borderlinesyndroom van onze maatschappij. We weten niet goed wie we zijn en willen zijn.

Vandaag krijgen we voortdurend de boodschap dat we moeten kiezen wat we zelf willen, moeten doen dat we graag doen, we moeten eigentijds onze weg gaan. Maar wat wil ik kiezen, wat doe ik graag, wat is mijn weg en wanneer ben ik eigentijds? Daarachter komen is een ontzettend moeilijke opdracht die leidt tot erg moeilijke vragen en problemen op identiteitsopbouw van jongeren en volwassen. (De Wachter 2013, p. 99)

Dat is dan mooi! Daar zitten we dan in onze prachtige geciviliseerde 21e eeuw. Keuzestress. Steeds maar ‘onszelf moeten zijn’… Maar hoe? Doen wat we graag doen, maar wat doen we eigenlijk graag? Rijk wilde graag een goede manager zijn, terwijl dit niet (meer) bij zijn persoonlijkheidsstructuur paste. Hij had door de loop van de jaren zijn weg gekozen. Maar dat die weg een andere richting op ging dan hij had gewild en verwacht, kon hij niet accepteren. Dat zou falen betekenen.

Loslaten wie ik moet zijn

Brené Brown sluit aan op het probleem van Rijk. In plaats van hard ons best doen om onszelf te zijn, legt zij de nadruk op loslaten wie we moeten zijn:

Authenticiteit is dag in, dag uit loslaten wie je denkt te moeten zijn, en accepteren wie je werkelijk bent.

Wat je nodig hebt om te kiezen voor authenticiteit is:

• de moed om imperfect te zijn, grenzen te stellen en jezelf toe te staan om kwetsbaar te zijn,
• de compassie die voortkomt uit de wetenschap dat we allemaal onze sterke en zwakke kanten hebben, en
• de verbondenheid die alleen mogelijk is wanneer je erin gelooft dat je goed genoeg bent.

Authenticiteit vereist een bezielde manier van leven en liefhebben – ook wanneer dat moeilijk is, ook wanneer je worstelt met schaamte en de angst niet goed genoeg te zijn, en vooral wanneer je zo intens gelukkig bent dat je het gevoel bijna niet durft toe te laten.

Bewust kiezen voor authenticiteit op momenten dat dat grote moeite kost, is de manier om de deur naar vreugde, geluk en dankbaarheid wijd open te zetten. (Brown 2013, pp. 74-75)

Authentiek zijn is dat we onze schaamte, angst, kwetsbaarheid en al die andere ingewikkelde gevoelens mogen verdragen. We zijn zo vaak heel druk met zorgen dat we al die lastige, pijnlijke en moeilijke gevoelens niet hebben. Terwijl wanneer wij ze eerlijk aankijken, en ik zeg niet dat dat makkelijk is, we van ze kunnen leren.

Het verhaal van Rijk: hoe ging het verder?

Het zou beter zijn voor Rijk als hij een andere functie zou kiezen. Maar dat wil hij niet. Hij houdt vast aan het idee dat hij manager moet en wil zijn. Rijk heeft daarmee zijn identiteit verbonden met de grote stappen die hij in zijn carrière heeft gezet. Het is duidelijk dat hij veel heeft bereikt. Maar dat ging ten koste van zijn gezondheid. Dit laatste kan hij voor zichzelf niet erkennen. Dit stagneert de re-integratie en tegelijk zijn herstel.

Rijk heeft heel veel capaciteiten. Wanneer hij deze wil inzetten, is het belangrijk dat hij in staat is om een stap terug te zetten in functieniveau en -inhoud. Dat kan hij niet. Binnen de gestelde termijn hebben we helaas samen geen nieuwe mogelijkheden gevonden. Gelukkig zou de psychotherapie nog langer doorgaan. Ik hoop dat dat tot verandering leidt.

Groeivraag

Hoe ervaar jij de keuzestress? Herken je dat bijna niet meer weet wie je bent en wat je moet? Hoe ga je hiermee om? Wat zou je willen leren? Hoe ga je dit doen? Maak concreet.

Vooruitblik

Volgende week kijken we naar het vijfde borderlinecriterium uit het boek van Dirk De Wachter, affectlabiliteit, oftewel onzekerheid over de vraag of we goed genoeg zijn, een gebrek aan basisvertrouwen. Vervolgens onderzoeken we welke weg Brené Brown hierin wijst.

Bronnen voor deze serie

• Brown, Brené (2013), De kracht van kwetsbaarheid. Heb de moed om niet perfect te willen zijn, Utrecht: A.W. Bruna Uitgevers B.V.
• Brown, Brené (2013), De moed van imperfectie. Laat gaan wie je denkt te moeten zijn, Utrecht: A.W. Bruna Uitgevers B.V.
• Rossum, Cora van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Uitgave Loopbaanparadox.
• Wachter, Dirk De (2013), Borderline Times. Het einde van de normaliteit, Tielt: Uitgeverij Lannoo nv.

Over het blog

De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.

De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 26-5-2015