Aflevering 20: Aansluiten en afstemmen
Doelstelling blogserie Leiderschap
Meer weten over de doelstelling van deze blogserie over leiderschap? Klik dan hier:
Toon text
Inleiding
De blogserie Leiderschap: IK, WIJ, ZIJ heeft de volgende doelstellingen:
- IK: Leidinggevenden bewust maken van hun diepste drijfveren en de gevolgen daarvan voor effectief leiderschap – blogs 1-4
- ZIJ: Leidinggevenden bewust maken van hun bijdrage aan het functioneren en de groei van medewerkers en teams – blogs 5-8
- WIJ: Leidinggevenden bewust maken van hun rol in de organisatie en de organisatiedoelen – blogs 9-12
- ZIJ: Leidinggevenden bewust maken van hun rol bij het doorvoeren van veranderingen – blogs 13-16
- IK, WIJ, ZIJ: Leidinggevenden bewust maken van de essentie van luisteren voor goed leiderschap – blogs 17-20
Deel 5 IK, WIJ, ZIJ: Luisteren
Het onderwerp Luisteren staat centraal in het vijfde en laatste deel van de blogserie over Leidinggeven. Want het vermogen om goed te kunnen luisteren maakt je tot een goede leidinggevende. Wanneer jij als leidinggevende goed luistert, komt jouw medewerker het best tot zijn recht (deel 2 van deze blogserie). Dit komt ook de samenwerking tussen jullie ten goede (deel 4), en jullie onderneming (deel 3). Toch is luisteren niet vanzelfsprekend. En ook niet altijd makkelijk. Hoe kun jij als leidinggevende goed leren luisteren? En wat is dat eigenlijk, ‘goed luisteren’?
Aansluiten en afstemmen
Goed luisteren kan op verschillende manieren. Binnen de presentiebenadering gaat het om aansluiten en afstemmen op de mens naast je. Deze benadering kan ook jou als leidinggevende helpen om goed te luisteren naar je medewerker.
De ‘presentietheorie’ is ontwikkeld door Andries Baart. Hij vroeg zich af hoe het kwam dat onder anderen buurtpastores succesvol bleken te zijn in de zorg voor kwetsbare groepen in de samenleving, terwijl de hulpverlening faalde. Uit zijn onderzoek hiernaar bleek steevast de relatie met de pastoraal werker een essentiële factor. Er was sprake van een vertrouwensband tussen de werkers en de wijkbewoners. Deze vertrouwensband staat dan ook centraal in de presentietheorie en krijgt vorm in twee kernwoorden: ‘aansluiten en ‘afstemmen’.
Hoewel de term ‘luisteren’ niet expliciet als terminologie voorkomt in de presentietheorie, zouden deze twee kernwoorden ook als een vorm van luisteren kunnen worden beschouwd.
Het woord ‘aansluiten’ wil zeggen dat ‘je naar de ander toe beweegt’. Dat houdt in:
- je voegen naar de ander;
- onthaasten en onderbreekbaar zijn;
- van perspectief kunnen wisselen;
- feedback kunnen ontvangen;
- ruimte scheppen voor de ander, zodat deze zich kan tonen.
Het woord ‘afstemmen’ betekent ‘relationele afstemming’. Dit betekent:
- de relatie staat centraal, niet het doel of het hulpverlenerstraject;
- presentiebeoefenaars laten zich in wat ze doen leiden door hoe ze de ander kennen, dus niet primair door wat het vak, de regels of de protocollen voorschrijven;
- de relatie is de plek waar de werker leert wat voor deze ene persoon hier en nu goede zorg kan zijn.
Volgens de presentiegedachte is het nodig dat de relatie tussen de beide personen centraal staat. Niet het probleem, niet de deskundigheid van de professional, zelfs niet de plek van waaruit de professional normaal zijn werk doet. De relatie is het uitgangspunt. Vanuit de verbinding die hierdoor ontstaat, kunnen professional en de naaste samen onderzoeken waar de vragen liggen en welke keuzes uit die vragen voort kunnen komen.
Is presentie nodig?
Is het van belang voor een werkgever-werknemerrelatie dat er sprake is van een ‘relatie’? Enige afstand lijkt toch ook wel belangrijk? Ik denk zeker dat enige afstand goed is. Toch geloof ik ook dat we met ons sterk economische denken in organisaties juist het element van presentieleiderschap niet uit het oog moeten verliezen. Het aansturen van mensen gaat vaak over het bereiken van resultaten. Ik ben ervan overtuigd dat een combinatie van resultaatgerichtheid en presentie groei bij medewerkers en organisaties geeft. Dit vraagt van leidinggevenden dat zij heel goed op resultaten en geld letten. Maar dat zij zich tegelijk ook trainen in ‘aansluiten’ en ‘afstemmen’.
Het verhaal van Gert
Om dit toe te lichten volgt hier nog een keer het verhaal van Gert uit het vorige blog. Gert werkt in een ziekenhuis. Een van de medewerkers van de organisatie, Peter, iemand die hij goed kende en met wie hij regelmatig samenwerkte, pleegt zelfmoord. De hele organisatie is verslagen. Er is veel ruimte om met elkaar het gebeurde te verwerken.
Twee weken na de crematie meldt Gert zich ziek. Wat doet de leidinggevende in het gesprek met Gert in termen van ‘presentie’?
Groeivraag
Hoe zou jij de relatie tot je medewerkers typeren? Wat betekenen ‘aansluiten’ en ‘afstemmen’ voor jou als leidinggevende in relatie tot je medewerkers? Wat vind je van deze begrippen?
Vooruitblik
Met deze blog eindigt de serie over Leidinggeven. Bedankt voor je aandacht! Ik hoop dat de serie je heeft geïnspireerd en dat je hierdoor in je leiderschap bent gegroeid. Mocht je naar aanleiding van deze serie vragen en/of opmerkingen hebben, neem dan gerust contact met mij op via cora@loopbaanparadox.nl.
Volgende week start een nieuwe serie met als onderwerp: de kracht van introversie.
Bronnen voor deze serie
Meer weten over de bronnen van deze blogserie over leiderschap? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
- Ardon, A. (2013), Doorbreek de cirkel! Hoe managers onbewust verandering blokkeren, Amterdam / Antwerpen: Uitgeverij Business Contact.
- Benedictus van Nurcia (2008), De regel van Sint-Benedictus, Amsterdam: Athenaeum – Polak & Van Gennep.
- Collins, J. (2014), Good to Great. Nederlandstalige editie. Waarom sommige bedrijven een sprong vooruit maken… en andere niet, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
- Covey, S.R. (2007), De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
- Derkse, W. (2003), Een leefregel voor beginners, Tielt: Lannoo.
- Hulst, P. van der (2008), Ergotherapeutische interventies in de balans van Arbeid en Gezondheid. Onderzoeksscriptie: Opleiding voor Arboconsultants, Master of Occupational Health, NSPOH.
- Introductiecursus Presentietheorie (2014) – http://www.presentie.nl/educatie/cursussen/120-zesdaagse-cursus-introductie-in-de-presentietheorie-2013
- Leergang Beleef Benedictus (2014) – http://www.beleefbenedictus.nl
- Rossum, Cora van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Uitgave Loopbaanparadox.
- Rossum, Cora van (2015), Verbinding creëren door te luisteren, in: CoachLink Magazine 3, pp. 82-85.
- Whitworth, L., H. Kimsey-House & Ph. Sandahl (2007), Co-Actief Coachen. Nieuwe vaardigheden voor professioneel en persoonlijk coachen, Zaltbommel: Thema.
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 23-11-2015
