Aflevering 2: Feiten en cijfers (2)
Doelstellingen serie Kostenreductie
Meer weten over de doelstellingen van de serie Kostenreductie? Klik dan hier:
Toon text
‘NL, doe meer aan psychische problemen’
Zo luidde de kop van een NOS-bericht op 1 december 2014, naar aanleiding van een rapport van de OESO over mentale gezondheid op het werk. Mentale ongezondheid brengt veel kosten met zich mee, zowel voor organisaties als voor de maatschappij. Ik zie de gevolgen hiervan ook in mijn praktijk als loopbaancoach. Deze blogserie wil bijdragen aan het verlagen van deze kosten.
Drie deelthema’s: arbeidsomstandigheden, angst en agressie
In drie deelthema’s ga ik in op verschillende factoren die van invloed zijn op de mentale (on)gezondheid.
• In deel 1 (blog 3-7) komen concrete ervaringen en situaties ter sprake: ziekte, stress en baanonzekerheid.
• Deel 2 van deze blogserie besteedt aandacht aan het thema angst op de werkvloer (blog 8-15).
• In deel 3 staat het thema agressie op de werkvloer centraal (blog 16-21).
Inzicht verlaagt kosten mentale ongezondheid
Met het beschrijven van deze factoren hoop ik dat jullie als lezers van dit blog – of je nu leidinggevende, werknemer of werkzoekende bent – inzicht krijgen. Bijvoorbeeld in de gevolgen van mentale problemen voor het uitoefenen van werk of van leidinggevende taken, of voor de relatie tussen werknemer en werkgever. Inzicht hierin geeft namelijk mogelijkheden om tot ander gedrag te komen. En, meer economisch gezegd: om de kosten van mentale ongezondheid te verlagen!
Te hoge onderhoudskosten voor de Oosterscheldekering?
In mijn vakantie liep ik over de Oosterscheldekering. Deze kering werd in 1986 in gebruik genomen. Hij kostte 2,5 miljard euro. Het onderhoud kost ongeveer 20 miljoen euro per jaar. In de afgelopen kleine 30 jaar is de kering in het geheel slechts 25 keer dicht geweest. Wat een kostenverspilling voor zo’n lage frequentie van gebruik, is een gedachte die dan op kan komen. Of toch niet?!
In dit blog wil ik laten zien waarom het de moeite waard is om te werken aan mentale gezondheid. Juist die investering zal de kosten verlagen!
Enkele kostenplaatjes
In het vorige blog beschreef ik al enkele feiten en cijfers met betrekking tot kosten van mentale ongezondheid (zie blog 1 voor de betekenis van het begrip mentale ongezondheid). In dit blog schets ik opnieuw enkele ‘kostenplaatjes’ uit de OESO-rapporten.
Wat ik daarmee duidelijk wil maken, is dat werken mentaal gezonder maakt (Schema 1). Toch hebben mensen met mentale problemen minder kansen op de arbeidsmarkt (Schema 2 en 3). En wanneer mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen, ontstaat een verhoging van kosten voor arbeidsongeschiktheid en behandelingen.
Werken maakt mentaal gezond
Het onderstaande schema laat zien dat mensen (cijfers gebaseerd op gegevens uit Zwitserland (2009); cijfers van Nederland geeft het OESO-rapport niet) die werken, bij gematigde of forse ziekte, een kortdurender behandeling nodig hebben dan mensen die niet werken (voor mensen die een milde of juist ernstige ziekte hebben, is er een licht verschil). Hieruit kan worden geconcludeerd dat werk de mentale gezondheid bevordert.
Schema 1. Werk verlaagt de behandelduur van mensen met mentale problemen in Zwitserland. (Linkeras: aantal maanden behandeling.) (OECD 2015, p. 81; http://dx.doi.org/10.1787/888933184153)
Mensen met mentale problemen hebben vaak geen werk
Toch hebben mensen met mentale problemen veel vaker geen werk dan mensen die geen mentale problemen hebben. Dat wordt duidelijk uit schema 2 en 3. Dit is ten dele te verklaren uit het ziek zijn. Voor een groot deel blijkt hieruit ook dat de kansen van mensen met mentale problemen op de arbeidsmarkt beduidend lager liggen.
Schema 2. Percentage niet-werkenden bij ernstige mentale problemen en zonder mentale problemen. (Linkeras: percentage niet-werkenden bij mentale problemen; rechteras: de relatie tussen niet-werkende mensen met mentale problemen t.o.v. mensen zonder mentale problemen).
Schema 3. Percentage niet-werkenden bij gematigde mentale problemen en zonder mentale problemen. (Linkeras: percentage niet-werkenden bij mentale problemen; rechteras: de relatie tussen niet-werkenden mensen met mentale problemen t.o.v. mensen zonder mentale problemen.)
(OECD 2012, p. 46; http://dx.doi.org/10.1787/888932533285)
Emotionele ongezondheid van mensen met een uitkering is gestegen
Een laatste schema maakt duidelijk dat het percentage mensen met mentale problemen die een uitkering ontvangen, sterk is gestegen. In Nederland ligt het percentage mensen met een uitkering sowieso al hoog en is die stijging aanzienlijk (ruim 5%).
Schema 4. Sterke stijging van mensen met mentale problemen die gebruikmaken van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. (OECD 2012, p. 133; http://dx.doi.org/10.1787/888932533969)
Waarom zo veel cijfers?
Frequente lezers van mijn blog zullen enigszins verbaasd zijn over zoveel cijfers en grafieken. Toch maak ik een heel bewuste keuze om deze cijfers zichtbaar te maken. Juist cijfers zijn op dit moment de leidende factoren in organisaties en bedrijven. Die sturen reorganisaties en onderwerpen als het omgaan met ziekteverzuim, flexibiliteit in werksituaties, flexibele contracten, managementkeuzes en -attitude.
De vraag die ik daarbij als loopbaancoach wil stellen, is: draaien we als het om deze cijfers gaat altijd aan de juiste knoppen? Ik ben ervan overtuigd dat de huishoudboekjes van organisaties op orde moeten zijn. Ik ben er niet altijd van overtuigd dat de juiste onderwerpen op de winst- en verliesrekening staan.
Argumenten om te werken aan kostenreductie
Ik denk dat elke organisatie mensen wil hebben die zo min mogelijk ziek zijn. Ziekteverzuim ligt gevoelig. In mijn werk bespeur ik ook wel eens deze toon: ‘Mensen met mentale problemen hebben ons al genoeg kopzorgen en geld gekost. Het beste is om ze op een zo net mogelijke manier af te laten vloeien.’ Ik pleit ervoor dat organisaties ook naar zichzelf kijken om te werken aan kostenbesparingen:
- Arbeidsongeschiktheid kost de overheid veel geld. Wanneer wij met elkaar het budget dat nodig is voor arbeidsongeschiktheid kunnen verlagen, houdt de BV Nederland meer geld over. Geld dat van ons allemaal is. Natuurlijk ben ik mij ervan bewust dat de politiek beslist waar dit geld dan naartoe gaat. Tegelijk geloof ik dat we hier met elkaar rendement van zullen hebben.
- Een arbeidsongeschiktheidsuitkering is altijd voorafgegaan door minimaal twee jaar loondoorbetaling door de werkgever. Ook zijn veel werkgevers eigen risicodrager voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Wanneer organisaties invloed kunnen uitoefenen op de mentale gezondheid (zie de volgende blogs), kunnen ze hun directe kosten op deze post verlagen. En dan heb ik het nog niet over de maatschappelijke kosten.
- Ander gedrag binnen organisaties kan mentale problemen voorkomen (zie deel 2 en 3 van deze serie). Dat levert (in)directe winst op.
- Wanneer we investeren in mensen met mentale kwetsbaarheid en onze organisaties zo inrichten dat mentale problemen vaker worden voorkomen, doen we een heel goede investering.
- We zijn economie steeds meer gaan zien als wiskunde. Dit lijkt een ontwikkeling waarbij ook zaken uit het oog worden verloren. Economie is veel meer dan wiskunde. In mijn optiek betekent economie in ieder geval ook ‘aandacht voor menswording’, met andere woorden, menselijk maatwerk. Ik bedoel hiermee dat we medewerkers in hun kwaliteiten en kwetsbaarheden zien. Aandacht hiervoor levert intern en extern een goede naam op. Dit straalt ook economisch af op organisaties. Meer hierover in blog 21.
- Menselijk maatwerk leidt tot werkplezier, en werkplezier leidt tot mentale gezondheid. Een kostenverlager dus.
Groeivraag
Wat herken je van de bovenstaande kostenplaatjes in je eigen organisatie? Vind je dat jouw organisatie mentale gezondheid bevordert of juist verzwakt? Zijn er zaken die je anders zou willen zien? Wat zou jouw rol daarin kunnen zijn?
Vooruitblik
Volgende week start deel 1 van de serie Kostenreductie. Daarin gaat het over de arbeidsomstandigheden die van invloed zijn op de mentale gezondheid. Blog 3 gaat in op het onderwerp ‘ziekte’. Wanneer is iemand ‘ziek’ en hoe kan een organisatie met ziekte omgaan?
Bronnen voor deze serie
Meer weten over de bronnen die gebruikt zijn voor deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
Bakas, A. & Sijmons, M. (2014), Megatrends Stress. De nieuwste inzichten in psychische klachten die leiden tot verzuim, Schiedam: Bal Media.
Dam, A. van (2009), De kunst van het falen. Hoe je door effectief leren succesvol kunt presteren, Amsterdam: Ambo.
Glas, G. (2002), Angst; Beleving > structuur > macht, Amsterdam: Boom.
Hessel, R. & Mulder A. (2014), Gewoon of beperkt? Hoe jodendom, christendom en islam omgaan met mensen met een handicap, Zoetermeer: Meinema.
Hanson, R. (2012), Boeddha’s brein. Hoe mindfulness je hersens en je leven kan veranderen, Utrecht: Ten Have.
Kierkegaard, S. (2009), Het begrip angst, Budel: Damon.
Klaassen, A. (2003), Agressiebeheersing, Alphen aan den Rijn: Kluwer.
LeDoux J. (1998), The Emotional Brain, New York: Simon & Schuster, Rockefeller Center.
OECD (2012), OECD (2012), Sick on the Job?: Myths and Realities about Mental Health and Work, Mental Health and Work, Paris: OECD Publishing,
DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264124523-en
OECD (2014a), Making Mental Health Count: The Social and Economic Costs of Neglecting Mental Health Care, OECD Health Policy Studies, Paris: OECD Publishing,
DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264208445-en
OECD (2014b), OECD (2014), Mental Health and Work: Netherlands, Mental Health and Work, Paris: OECD Publishing, DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264223301-en
OECD (2015), OECD (2015), Fit Mind, Fit Job: From Evidence to Practice in Mental Health and Work, Mental Health and Work, Paris: OECD Publishing,
DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264228283-en
Rossum, Cora van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Rotterdam: Loopbaanparadox, in eigen beheer.
Rossum, C. van, ‘Angst is niet iets om bang voor te zijn’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 4, pp. 55-58.
Rossum, C. van, ‘Verbinding creëren door te luisteren’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 3, pp. 80-83.
Sedláček T. (2012), De economie van goed en kwaad. De zoektocht naar economische zingeving van Gilgamesj tot Wall Street, Schiedam: Scriptum.
Tavris, C. (1982), Anger, The Misunderstood Emotion, United States: Touchstone.
Yalom, Y.D. (1980), Existential Psychotherapy, The Perseus Books Group [z.p.]
Yalom, Y.D. (2013), Scherprechter van de liefde. Tien ware verhalen uit een psychotherapeutische praktijk, Amsterdam: Balans.
Yalom, Y.D. (2015), Tegen de zon in kijken. Doodsangst en hoe die te overwinnen, Amsterdam: Balans.
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 25-1-2016
