Aflevering 7: Solliciteren: verzwijgen of vertellen
Doelstellingen van de serie Wet Verbetering Poortwachter
Meer weten over de doelstellingen van deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Een zieke werknemer en wat nu?!
Een zieke werknemer en wat nu?! In mijn loopbaanpraktijk ervaar ik regelmatig dat HR-adviseurs en leidinggevenden te weinig kennis hebben van alle regelgeving rondom de ziekte van een werknemer, zoals vastgelegd in de Wet Verbetering Poortwachter. Dat komt omdat professionals maar weinig met zieke medewerkers te maken hebben en deze wet dus niet vaak nodig hebben. Ook hebben ze genoeg andere dingen aan hun hoofd waardoor de details van een wet buiten hun aandachtsgebied vallen. Tegelijk kunnen hierdoor ook de nodige problemen, misverstanden en communicatiestoornissen ontstaan.
Doelstellingen blogserie Wet Verbetering Poortwachter
Tegen deze achtergrond schrijf ik een blogserie over de Wet Verbetering Poortwachter. Hiermee heb ik de volgende doelstellingen:
1. Informatie geven over alle stappen binnen de Wet Verbetering Poortwachter.
2. Inzicht geven in verschillende belangen en rollen van leidinggevende en werknemer tijdens het ziekteproces.
3. Inzicht geven in communicatieprocessen tussen leidinggevende en werknemer tijdens het ziekteproces en de uitvoering van de Wet Verbetering Poortwachter.
Opzet blogserie Wet Verbetering Poortwachter
In zeven afleveringen bespreek ik de volgende onderwerpen:
1. Stappenplan Wet Verbetering Poortwachter, partijen, definities en de WIA-keuring
2. Werkgever en werknemer: verschillende rollen en belangen
3. Inhoud en betrekking in gesprekken
4. Het eerste spoortraject
5. Het tweede spoortraject
6. Samenwerking met behandelaars: dilemma’s en kansen
7. Solliciteren: verzwijgen of vertellen
Voor leidinggevenden én werknemers
Deze blogserie is zowel voor leidinggevenden als werknemers bedoeld. Wel ligt in het ene blog meer nadruk op het handelen van de leidinggevende en in een ander blog meer op dat van een werknemer; vaak ook op hun onderlinge communicatie en samenwerking.
Ik voeg regelmatig hyperlinks in, zodat je direct door kunt klikken naar de site van het UWV en de betreffende informatie en – niet onbelangrijk – naar de juiste formulieren.
Heb je vragen naar aanleiding van deze blogserie? Neem dan gratis en vrijblijvend contact op via cora@loopbaanparadox.nl!
Solliciteren: verzwijgen of vertellen
Tijdens het tweede spoortraject staat het zoeken van ander werk centraal (zie blog 5). Het is niet altijd makkelijk om op een nieuwe functie te solliciteren wanneer je je huidige werk niet meer uit kunt voeren vanwege een psychische of lichamelijke belemmering. Je solliciteert dan vanuit een kwetsbare positie. Moet je dat vertellen? Of juist niet? Heeft het impact op de sollicitatie en op wel of niet worden aangenomen? En als je het vertelt, wanneer doe je dat dan? Mag je het eigenlijk wel verzwijgen?
Op deze vragen is geen eenduidig antwoord te geven. Ik vind het eerlijk gezegd als coach een van de lastigste vragen. Want het antwoord op de vraag is mogelijk van groot belang voor de uitkomst van een sollicitatieprocedure. Daarom in dit blog enkele aandachtspunten en mooie initiatieven!
Stigmatisering
Geschokt hoorde ik eens een manager die zelf jaren als fysiotherapeut had gewerkt, half lachend zeggen: ‘Nou zeg, had ik vanmiddag een sollicitant met een blindengeleidehond… Die heb ik natuurlijk niet aangenomen.’ Mensen met fysieke en mentale problemen worden in onze maatschappij, ook in de wereld der werkenden, vaak gestigmatiseerd.
De Stichting Samen Sterk Zonder Stigma omschrijft het proces van stigmatisering als volgt:
Stigmatisering is een proces waarin een groep personen negatief wordt gelabeld, veroordeeld en uitgesloten. Dit gebeurt op grond van gemeenschappelijke, afwijkende kenmerken en/of gedragingen die angst of afkeer oproepen. Degenen met de psychische aandoening worden hiervoor verantwoordelijk gehouden. Vaak is sprake van overdrijving. (http://www.samensterkzonderstigma.nl/wat-is-stigma/over-stigma/; januari 2016)
Veel mensen lijden meer aan de stigmatisering dan aan hun lichamelijke of psychische aandoening. De stigmatisering heeft veel invloed op hun leven. Mensen maken moeilijker vrienden, vinden minder makkelijk werk of een huis of werken in banen met een lager inkomen, ook als ze meer kunnen. Dat heeft verschillende effecten:
- het zelfvertrouwen neemt af;
- mensen raken geïsoleerd;
- mensen worden buitengesloten van dagelijkse activiteiten;
- het wordt moeilijker een baan te krijgen of te houden;
- mensen zoeken minder snel hulp waardoor herstel langzamer en moeilijker verloopt;
- de psychische gezondheid wordt beïnvloed.
De gevolgen hiervan zijn, behalve persoonlijk lijden, ook zorgkosten en maatschappelijke kosten. Kosten in de vorm van ziekteverzuim, productieverlies en niet meedoen in de maatschappij, die algauw in de miljarden lopen.
Ruim baan voor mensen met een aandoening
Wat kun je zelf doen als je gaat solliciteren; waar kies je voor? Verzwijg je het of vertel je over je aandoening? En wat kun je doen als werkgever? Hoe reageer je als werkgever als je sollicitant vertelt over haar psychische of lichamelijke handicap? Hieronder drie initiatieven voor werknemers en werkgevers!
Verzwijgen of vertellen – een vragenlijst als hulpmiddel
Phrenos kenniscentrum, het kenniscentrum dat kennis wil delen over herstel, behandeling en participatie bij ernstige psychische aandoeningen, heeft een bruikbaar hulpmiddel ontworpen om je als werknemer te helpen een keuze te maken of je over je aandoening zwijgt of dit vertelt. Dat is ook de titel: Verzwijgen of vertellen.
Wanneer je de vragenlijst goed doorleest, blijkt hoe persoonlijk deze keuze is. Maar ook hoe weloverwogen je deze kunt maken. Hoewel deze lijst is ontworpen voor mensen met een psychische aandoening, is hij volgens mij even bruikbaar voor mensen met een lichamelijke aandoening. Hierbij geldt natuurlijk dat een lichamelijke aandoening in een aantal gevallen niet te verbergen is.
Samen Sterk Zonder Stigma
Een mooi en inspirerend project dat aandacht vraagt voor stigmatisering is Samen Sterk Zonder Stigma. Door middel van onderzoek, publicaties, projecten en events wil dit project het taboe doorbreken op het hebben van psychische aandoeningen. Je kunt je als werkgever of werknemer bij dit initiatief aansluiten en/of inspiratie opdoen.
Mensen met mogelijkheden
Om professionals heen te helpen over hun koudwatervrees voor mensen met psychische klachten, heeft het project Mensen met Mogelijkheden een inspiratieboek ontwikkeld en een gratis e-cursus over Waarderend Onderzoek als gesprekstechniek en de inzet van ‘ieder mens’ binnen je organisatie. Ik vind het een goede cursus en raad hem iedereen aan.
De 21 beroepsgroepen die deelnemen aan het project “Mensen met Mogelijkheden‟ willen bereiken dat vele mensen met een psychische kwetsbaarheid de gelegenheid krijgen om zichzelf te ontplooien, dankzij de aandacht die professionals en werkgevers geven aan hun kwaliteiten en mogelijkheden. Zij dagen iedereen uit aan de slag gaan om dit mogelijk te maken. (http://www.mmm-mensenmetmogelijkheden.nl/project)
Jij als werkgever: wat doe jij?
Ben jij de toekomstige werkgever van de persoon die nu in een tweede spoortraject zit? Het is interessant om zelf eens de vragenlijst van Phrenos in te vullen en dan vanuit de fictieve rol van iemand met een ziekte of beperking. Zou jij jezelf aannemen?!
En hoe zou jij als werkgever reageren op de onderstaande situaties?
- Iemand solliciteert bij jou als verkoper in een winkel. Zou jij hem in dienst nemen als je wist dat hij als hulpverlener seksuele handelingen heeft verricht met cliënten?
- Iemand solliciteert bij jou als docent Zorg & Welzijn. Zou jij deze voormalige verpleegkundige die te erge rugklachten heeft om in haar vak verder te gaan, in dienst nemen?
- Iemand solliciteert bij jou als koerier. Zou jij deze voormalige leerkracht basisonderwijs van 62 jaar aannemen? Hij wil graag werken en neemt het loonverlies voor lief.
- Zou jij een bouwkundige aannemen die met ernstige burn-outklachten bij een collega-bedrijf is uitgevallen?
- Een klant van mij wil graag bij jou een opleiding doen in de zorg. Ze was secretaresse, is daar uitgevallen en heeft al jaren chronische vermoeidheidsklachten. We kennen elkaar behoorlijk goed. Wat is jouw mening als ik je hierover bel?
Bovenstaande voorbeelden ken ik allemaal uit mijn loopbaanpraktijk. En ik kan zeggen: veel van deze mensen zijn weer goed aan het werk gekomen! Daar word ik dankbaar van.
Groeivraag
Wat raakt je in dit blog? Wat wil je daarmee? Hoe wil je dit doen? Maak het concreet.
Vooruitblik
Dit was de laatste aflevering van de blogserie Wet Verbetering Poortwachter. Volgende week start de serie Motiverende Gespreksvoering.
Bronnen voor deze serie
Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
Klaassen, A. (2003), Agressiebeheersing, Alphen aan de Rijn: Kluwer.
OECD (2012), Sick on the Job?: Myths and Realities about Mental Health and Work, Mental Health and Work, Paris: OECD Publishing, DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264124523-en
OECD (2014a), Making Mental Health Count. The Social and Economic Costs of Neglecting Mental Health Care, OECD Health Policy Studies, Paris: OECD Publishing, DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264208445-en
OECD (2014b), Mental Health and Work. Netherlands, Mental Health and Work, Paris: OECD Publishing, DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264223301-en
OECD (2015), Fit Mind, Fit Job: From Evidence to Practice in Mental Health and Work, Mental Health and Work, Paris: OECD Publishing, DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264228283-en
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt tweewekelijks op maandag.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 19-9-2016
