Je levensverhaal integreren

Wat kunnen we leren van leiders in de wereld? Hoe kunnen zij ons inspireren voor ons persoonlijk leiderschap? In deze blogserie staan we stil bij zeven leidersfiguren. Na aandacht voor Albert Einstein en Martin Luther King, is het nu de beurt aan Nelson Mandela. In de zesde aflevering: hoe het Mandela lukte om zijn leven niet te laten beheersen door het onrecht dat hem werd aangedaan.

Een ideaal om voor te leven én te sterven

Als jonge advocaat kwam Mandela, die zijn advocatenpraktijk verbond aan zijn rol als vrijheidsstrijder, regelmatig in aanvaring met de rechterlijke macht. Op 20 april 1964, in de laatste maanden van het Rivonia-proces hield hij zijn eigen verdediging. Het was een rechtszaak in Zuid-Afrika in 1964 waar tien opponenten van de apartheid in het land terechtstonden, onder wie Nelson Mandela. Tijdens dit proces had hij een dreigend doodvonnis in het vooruitzicht, zijn eigen verdediging. Op dat moment zei hij:

“(…) het ideaal [had] gekoesterd van een democratische en vrije maatschappij waar iedereen in harmonie en met gelijke kansen met elkaar samenleeft. Dat is een ideaal waarvoor ik hoop te leven en dat ik hoop te bereiken. Als het nodig is, is het echter ook een ideaal waarvoor ik bereid ben te sterven.” (Waanders, 2013)

Dit proces leidde tot 27 jaar gevangenschap.

Mandela: als president niet boven de wet verheven

In een democratie zijn de politieke en rechterlijke macht gescheiden. De vraag was essentieel of Mandela zich als eerste burger van Zuid-Afrika zou onderwerpen aan het hoogste gezag, namelijk dat van de grondwet. Hij die zoveel onrecht had ondervonden, juist ook in naam van de wet. En de daaropvolgende vraag of hij de rechterlijke macht als onafhankelijk orgaan zou eerbiedingen. Mandela zelf was degene onder wiens leiding de grondwet werd opgesteld. Deze werd wereldwijd bewonderd. Bij de inauguratie van het constitutionele hof in februari 1995 zei hij:

“Constitutionalisme houdt in dat geen enkel ambt en geen enkel instituut boven de wet kan staan.”

Deze woorden werden bewaarheid in de praktijk. Toen Mandela eens een besluit nam dat door de premier van een provincie, Hernus Kriel, werd aangevochten bij het constitutionele hof, verloor Mandela. Binnen een uur maakte hij bekend dat hij de uitspraak accepteerde en dat hij blij was dat het hof hiermee liet zien dat iedereen voor het hof gelijk was!

Geen wrok, maar vorming

Hiermee zien we een man die geen wrok kent tegen de systemen, en de mensen daarin. Mensen die hem in de jaren van de apartheid hadden berecht en zevenentwintig jaar gevangengezet. Mijns inziens is juist de gevangenis voor hem een leerschool geweest. Mandela schijnt na zijn gevangenschap een veel milder en wijzer mens geweest te zijn dan daarvoor. Wat hem daarbij hielp was zijn diepe focus op en geloof in een democratisch Zuid-Afrika.

De keuze om ons levensverhaal te integreren

In ons (persoonlijk) leiderschap speelt ons eigen levensverhaal een belangrijke rol. Dat is de helft van de waarheid. De andere helft is dat wíj de keuze hebben hoe we dat levensverhaal integreren in ons leven. Voor Mandela werd 27 jaar gevangenschap een laboratorium waarin hij een ander mens werd. Een mens wiens karakter gevormd was. Dat maakte dat hij zowel voor als na zijn gevangenschap zijn rollen kon vervullen. Voor zijn gevangenschap was dit vrijheidsstrijder en activist, waarvoor hij zijn jongere en wildere haren nodig had. Na zijn gevangenschap was dit president en democratisch leider van een staat in chaos. Dit vroeg om tact, wijsheid, liefde en humor. Zijn karakter werd gevormd, door jaren gevangenschap!

Bronnen voor de serie Leren van Leiders

Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:

Toon text

De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).

Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –24-09-2019