Aflevering 9: De training van docenten in HorizonTaal

Blogserie Loopbaanparadox-J en HorizonTaal
“Wie ben ik?”, “Wat wil ik?”, “Wat kan ik?” En: “Onder welke voorwaarden kan ik zijn wie ik ben en wil zijn?” Loopbaanparadox Jeugd (J) biedt met HorizonTaal een LOB-methodiek die leerlingen op de middelbare school op methodische wijze ondersteunt bij het maken van een goede profiel- en beroepskeuze.

Deze blogserie geeft meer informatie over:
-de theoretische achtergronden van de methodiek HorizonTaal (blog 1-3)
-de praktijk van HorizonTaal (blog 4-6)
-de begeleiding van leerlingen, docenten en scholen door Loopbaanparadox-J (blog 7-10)
-Loopbaanparadox-J en de (toekomstige) arbeidsmarkt (blog 11).

Groeivraag
Elk blog sluit af met een groeivraag. Wanneer hierdoor persoonlijke dilemma’s of ervaringen naar boven komen, is mailen hierover altijd kosteloos mogelijk ( cora@loopbaanparadox.nl ).

Blog 7-10: begeleiding van leerlingen, docenten en scholen
De blogs 7-10 geven informatie over de manier waarop Loopbaanparadox-J leerlingen, docenten en scholen begeleidt in het uitoefenen, geven en implementeren van de methodiek HorizonTaal. Dit blog gaat in op de training van docenten bij het verzorgen van de methodiek HorizonTaal.

HorizonTaal geslaagd
De methodiek HorizonTaal kan als geslaagd worden beschouwd als:
1.De uitvoer van de methodiek HorizonTaal, waarin tien kennisdomeinen of loopbaanvelden verkend zijn, zijn afgerond.
2.als leerlingen hebben teruggekeken op de activiteiten aan de hand van het kaartenset, hun logboek en gesprek met docent.
3.Als de uitkomsten van de leerlingen zijn teruggekoppeld met docenten en ouders.
4.Als leerlingen in gesprek met docenten en ouders eigen keuzes hebben kunnen maken.

Training competenties docenten
Om de methodiek te doen slagen zijn goede docenten van essentieel belang. Loopbaanparadox-J gaat uit van de competentie van docenten. Loopbaanparadox-J traint docenten daarom niet in methodisch werken of didactisch handelen. Loopbaanparadox-J ondersteunt docenten wel in het ontwikkelen van de onderstaande competenties, omdat hierin ook vaak een tekort wordt ervaren door docenten zelf:
1.Leerlingen leren begeleiden in zelfonderzoek, waarbij de docent geen antwoorden heeft en geen antwoorden geeft.
2.Leerlingen leren begeleiden om zichzelf niet in eerste instantie antwoorden te geven, maar zichzelf de juiste vragen te stellen. Dit helpt hun levenslang om goede keuzes te maken.

Via verschillende trainingen en workshops (zie blog 10) traint Loobpaanparadox-J docenten in bovenstaande competenties. Daardoor leert de docent:
1.de juiste vragen te stellen en suggesties te doen zodat de leerling in beweging komt
2.de skills van coach en mediator.
3.geen antwoorden te geven en wel vragen te stellen.
Dit zet de leerling in zijn kracht voor nu en de toekomst.
4.verbindende vragen te stellen en suggesties te doen, zodat de leerling zijn ervaringen kan koppelen een mogelijk toekomstige ervaringen.

De rol van Loopbaanparadox-J
Bij het trainen van docenten vervullen de coaches van Loopbaanparadox-J een specifieke rol:
1.De coaches van Loopbaanparadox-J kijken naar zowel leerling als docent vanuit hun rol van coach en mediator.
2.De coaches van Loopbaanparadox-J leren docenten om de goede vragen te stellen op de juiste manier, zodat de leerling toegerust is voor zijn leerweg-, sector-, profiel-, studie- en loopbaankeuzes.

Praktijk
Mijn collega geeft een les HorizonTaal aan een HAVO 2-klas. Ik ben een deel van de les ook aanwezig, als leidinggevende van Loopbaanparadox en omdat HorizonTaal nog in een startfase verkeert. De docent die verantwoordelijk is voor deze klas, zit vandaag achter in de klas. Bij de activiteiten loopt hij net als wij rond.

Ik heb tijdens de les HorizonTaal de gelegenheid om rustig met deze docent in gesprek te komen. Hij geeft aan dat hij het maar niets vindt. De leerlingen zitten verdeeld over verschillende lokalen, in allemaal kleine groepjes en bepalen zelf wat ze wel en niet gaan doen. Zo is hij het niet gewend. Hij houdt van orde en duidelijkheid. Hij geeft eerlijk aan dat hij een docent van de oude stempel is.

Ik vraag door. Hoe ziet hij het nut en de functie van LOB binnen het onderwijs? En wat voor waarde zie hij in experimenteel onderwijs als dit? Hoe langer ik met hem praat, hoe enthousiaster hij wordt.

Mijn collega vertelt mij na de les dat haar met betrekking tot de rol van de docent twee zaken zijn opgevallen:
1.De docent nam gedurende de ochtend naar de leerlingen steeds meer de rol in van ‘meedenker’. Daarbij liet hij zijn rol van “doceerder” rusten en ging veel meer faciliteren en vragenstellen.
2.Aan het einde had mijn collega aan de docent gevraagd of hij aan de klas iets wilde vertellen over zijn eigen loopbaan. De leerlingen hadden aan zijn lippen gehangen toen bleek dat hij helemaal niet altijd docent was geweest, maar al een heel andere loopbaan achter zich had. Hij was het beste praktijkvoorbeeld dat zijn leerlingen konden krijgen.

Deze docent was na de ochtend HorizonTaal helemaal om!

Groeivraag
Ook als collega’s en in onderlinge samenwerking zijn we makkelijk geneigd om antwoorden te geven in plaats van om vragen te stellen. Kijk terug op de afgelopen week en bedenk waar je ongevraagd advies gaf. Schrijf drie situaties op. Als je nu terugkijkt, denk je dan dat de ander dit advies nodig had? Had je iets anders kunnen doen, waarmee de ander misschien meer geholpen was? Of ben je tevreden?

Tot slot
Volgende week bespreek het diverse trainingsaanbod van Loopbaanparadox-J voor scholen die bijdragen aan een goede implementatie van de methodiek HorizonTaal.

Bronnen
Rossum, Cora van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in inspirerend, duurzaam en ambachtelijk loopbaan-enstudiekeuzeadvies. Rotterdam: in eigen beheer.

Vanmontfoort, Magda (2011), HorizonTaal, Studiekeuze als ontdekking. Antwerpen/ Apeldoorn: Garant.

Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan-enstudiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.

De foto is een coproductie van Marcel Sjoers, ergotherapeut en fotograaf (www.marcelsjoers.nl) en Cora van Rossum, loopbaanadviseur, coach, ergotherapeut en pastoraal werker (www.loopbaanparadox.nl). De foto’s zijn te bestellen bij Marcel Sjoers via marcel@marcelsjoers.nlDit blog staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd), redacteur.

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 10-11-2014