Aflevering 15: De automatische piloot
Doelstelling blogserie Leiderschap
Meer weten over de doelstelling van deze blogserie over leiderschap? Klik dan hier:
Toon text
Inleiding
De blogserie Leiderschap: IK, WIJ, ZIJ heeft de volgende doelstellingen:
- IK: Leidinggevenden bewust maken van hun diepste drijfveren en de gevolgen daarvan voor effectief leiderschap – blogs 1-4
- ZIJ: Leidinggevenden bewust maken van hun bijdrage aan het functioneren en de groei van medewerkers en teams – blogs 5-8
- WIJ: Leidinggevenden bewust maken van hun rol in de organisatie en de organisatiedoelen – blogs 9-12
- ZIJ: Leidinggevenden bewust maken van hun rol bij het doorvoeren van veranderingen – blogs 13-16
- IK, WIJ, ZIJ: Leidinggevenden bewust maken van de essentie van luisteren voor goed leiderschap – blogs 17-20
Deel 4 ZIJ: Leidinggeven aan veranderingen
Blog 13 beschreef hoe je als leidinggevende automatisch reageert op de defensieve strategieën die je ervaart als je een verandering wilt doorvoeren. Wat kun je doen om deze blokkades te doorbreken, om ervoor te zorgen dat niet de automatische piloot het overneemt? Een eerste manier is reflecteren. Dit blog bespreekt opnieuw twee onderwerpen van reflectie: 1) Weet wat je denkt en 2) Weet hoe je denkt over de samenwerking tussen jou en je team.
Weet wat je denkt
In blog 13 gaf ik het voorbeeld van de slipcursus van Arend Ardon. Hij dacht dat hij niet remde, hij tolde wel twee keer om zijn as en de rode lamp die aangaf dat hij geremd had, brandde. Zonder dat hij zich hiervan bewust was, had de automatische piloot het overgenomen.
Dat is wat er gebeurt in spannende situaties. Leidinggevenden stellen een weloverwogen idee voor in hun team. Maar er ontstaat weerstand. Omdat ze zich bedreigd voelen, geen gezichtsverlies willen leiden en de situatie in de hand willen houden, schakelen ze over op de automatische piloot.
Neem nu eens een actuele situatie in gedachten waarbij je handelde op de automatische piloot en toets jezelf aan onderstaande gedachten:
- Ik handel redelijk en heb goede intenties.
- Ik heb gelijk.
- Ik moet het in de hand houden.
- De ander zit fout.
- De ander handelt uit eigenbelang en heeft slechte intenties.
- De ander doet weinig moeite naar me te luisteren en mij te begrijpen.
- De ander is een obstakel die ik moet zien te overbruggen.
- Andere visies die mij slecht passen zijn een uiting van onwil, onbegrip of weerstand.
- Als mijn pogingen om de situatie te redden niet slagen, ligt dat aan de ander of de situatie.
- Fouten maken is slecht; ik moet mijn positie overeind houden en het beeld in stand houden dat ik competent ben.
(Ardon 2013, p. 55)
Welke gedachten herken je in de door jouw gekozen situatie? Hoe meer gedachten je herkent, hoe meer jouw automatische piloot het overneemt en hoe vaster je komt te zitten in blokkades. Maar wanneer je zicht krijgt op je gedachten, kan dat ook een manier zijn om je hiervan te bevrijden. Bijvoorbeeld door dit bespreekbaar te maken. Hierover gaat het volgende blog.
Weet hoe je denkt over de samenwerking tussen jou en je team
Wij blijken selectief in wat wij waarnemen. Denk maar eens aan het voorbeeld van de groene objecten uit blog 2. Als de opdracht is om groene objecten in een ruimte waar te nemen, zien wij geen bruine, terwijl ze er wel degelijk zijn. Zoiets kan ook gebeuren in de dynamiek tussen leidinggevende en team. We zien alleen wat we willen zien. Hieronder staan drie schema’s waarin dat zichtbaar wordt.
Het gedrag van de leidinggevende wordt door de medewerker geïnterpreteerd op basis van zijn gedachten over de leidinggevende en over de samenwerking. Dit levert bepaald gedrag op bij de medewerker. Daaruit vloeien dan weer gedachten van de leidinggevende over de medewerker voort met consequenties voor de samenwerking tussen leidinggevende en medewerker. Enzovoorts.
(Ardon 2013, p. 75, 79, 84)
Een goede manier om de bovenstaande patronen en dynamieken te doorbreken, is door ze open met je medewerkers te bespreken. Is dat gemakkelijk? Waarschijnlijk niet. Het vraagt om eerlijke kwetsbaarheid vanuit leiderschap en kracht, van jou als leidinggevende.
Groeivraag
Hoe sterk word jij geleid door je automatische piloot? Welke gedachten spelen bij jou een rol? Wil je dat? Wat herken jij van manieren van denken over jou en je team? Wat zou je willen veranderen?
Vooruitblik
In deze en de vorige drie blogs heb je gereflecteerd op de blokkades die je als leidinggevende kunt ervaren bij het doorvoeren van veranderingen. De volgende stap is om deze situaties bespreekbaar te maken. Dit is belangrijk, omdat dit de effectiviteit van je team vergroot. Hoe je dit kunt doen, beschrijft het volgende blog.
Bronnen voor deze serie
Meer weten over de bronnen van deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
- Ardon, A. (2013), Doorbreek de cirkel! Hoe managers onbewust verandering blokkeren, Amterdam / Antwerpen: Uitgeverij Business Contact.
- Benedictus van Nurcia (2008), De regel van Sint-Benedictus, Amsterdam: Athenaeum – Polak & Van Gennep.
- Collins, J. (2014), Good to Great. Nederlandstalige editie. Waarom sommige bedrijven een sprong vooruit maken… en andere niet, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
- Covey, S.R. (2007), De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
- Derkse, W. (2003), Een leefregel voor beginners, Tielt: Lannoo.
- Hulst, P. van der (2008), Ergotherapeutische interventies in de balans van Arbeid en Gezondheid. Onderzoeksscriptie: Opleiding voor Arboconsultants, Master of Occupational Health, NSPOH.
- Introductiecursus Presentietheorie (2014) – http://www.presentie.nl/educatie/cursussen/120-zesdaagse-cursus-introductie-in-de-presentietheorie-2013
- Leergang Beleef Benedictus (2014) – http://www.beleefbenedictus.nl
- Rossum, Cora van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Uitgave Loopbaanparadox.
- Rossum, Cora van (2015), Verbinding creëren door te luisteren, in: CoachLink Magazine 3, pp. 82-85.
- Whitworth, L., H. Kimsey-House & Ph. Sandahl (2007), Co-Actief Coachen. Nieuwe vaardigheden voor professioneel en persoonlijk coachen, Zaltbommel: Thema.
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 19-10-2015
