10a. De vraag vasthouden
Doelstellingen van de serie Karakter en Beverburchten
Meer weten over de doelstellingen van deze serie? Klik dan hier:
Toon text
‘Stilte staat tegenover zelfzucht en gebed tegenover grootspraak.’ Dat is een heel korte samenvatting van wijze woorden die ik las bij Abraham Heschel, een joodse filosoof, en die alles te maken hebben met karaktervorming, het onderwerp van deze blogserie.
Karaktervorming gebeurt daar waar jij je laat veranderen aan het leven. Deze verandering ontstaat waar jij je verhoudt tot ‘het anders’ in jezelf, in de ander en het andere. Tot dat wat we snappen, kunnen we ons gemakkelijk verhouden. In het leven komen we echter voortdurend zaken tegen in onszelf, in de ander en in het andere die we helemaal niet goed snappen. De neiging die dan automatisch ontstaat, is om in afweer te stappen, een oordeel te vellen of onze ogen te sluiten. En juist wanneer we dat niet doen en ons verhouden tot ‘het anders’ waarmee we geconfronteerd worden, ontstaat karaktervorming.
De stilte schept ruimte voor de confrontatie met het andere. In de stilte stopt de gerichtheid op alleen onszelf. In de stilte komt de grootspraak tot zwijgen. In de stilte vallen het (ant)woord en het weten weg. Dan kunnen we op andere gedachten komen. De stilte schept ruimte voor karaktervorming.
Ik zoek zelf een aantal keren per jaar een week(end) de stilte om zo de grote woorden om en in mijzelf weer even kwijt te raken. Te komen bij niet-weten. Ook mijn eigen angst en onzekerheid onder ogen te zien, die meestal oorzaken zijn van grootspraak. En zo nieuwe gedachten op te kunnen laten komen. Deze manier van leven helpt mij om te oefenen, zodat ik mijn karakter in kleine stappen kan vormen. Een levensproces.
Een andere vorm om tot stilte én karaktervorming te komen, is bewust reflecteren. Bijvoorbeeld in de vorm van een dag- of logboek. Hoe reageerde ik in deze (werk)situatie? Zou dit anders kunnen? Hoe wil ik mij ontwikkelen? Wat staat mij daarbij in de weg? Wat is mijn kracht?
Nog een manier om je karakter te vormen, is door middel van een intervisiegroep. Een intervisiegroep kan je helpen om je eigen dilemma’s, ontwikkelpunten en vragen met anderen onder woorden te brengen en anderen de gelegenheid te geven je een spiegel voor te houden.
Een persoonlijk voorbeeld. Ik heb een eigen bedrijf. Dat betekent dat ik behalve concrete prestatiedoelen (bijvoorbeeld: ik wil dan en dan een workshop hebben ontwikkeld) ook oefen- en ontwikkeldoelen stel. Ik ben iemand met veel visie. Omdat ik behoorlijk introvert ben en eigenlijk ook best verlegen, breng ik die visie niet zo makkelijk voor de bühne. Mijn oefen- en ontwikkeldoel is dat ik mijn visie zo verwoord dat ik anderen ermee help om zich te ontwikkelen en zo mijzelf zichtbaar maak met mijn visie. Dit gaat over karaktervorming. Dan gaat het over mijn eigen dilemma’s onder ogen zien en daarmee dealen. Stilte, intervisie, supervisie en goede collegiale contacten helpen mij om met mijn dilemma’s te dealen.
Ik zie het leven als een speelveld waarop allerlei toestellen staan die ik mag ontdekken, verkennen, ermee oefenen en zo mijzelf ontwikkelen. Dat helpt me om niet teleurgesteld te raken over al die dingen waar ik niet tevreden over ben, die niet gelukt zijn en die ik niet gehaald heb. Ik mag oefenen. Ik mag spelen.
Karaktervorming kan alleen plaatsvinden wanneer we tot stilte en tot stilstand komen, sprakeloos en ant-woord-loos durven worden en zo andere gedachten toelaten. In de komende blogs beschrijf ik twintig eigenschappen of elementen die bijdragen aan karaktervorming. Deze eigenschappen of elementen keren terug in de parabels over de familie Bever die ook deel uitmaken van deze blogserie.
Ik hoop dat de blogs en parabels je helpen om tot stilstand te komen en zo in kleine stappen je eigen karakter te vormen!
10a. De vraag vasthouden
De mens is niet een eenvoudig apparaat waarvan de handelingen, gereduceerd tot louter bewegingen, voorspelbaar zouden kunnen zijn. De mens wordt niet werktuigelijk onderworpen aan een van te voren bepaald lot. Het is geen kant en klaar antwoord, voorgevormd en van te voren bekend. De mens kan het lot omwerken tot een geschiedenis die niet van te voren te voorzien is. Hij kan putten uit ‘de vrijheid om de uitvinding van vrijheid uit te vinden’. (Ouaknin 2001, p. 195)
Het leven is een geschreven en ook een te schrijven verhaal. Dat betekent dat we niet van tevoren weten hoe ons leven eruit gaan zien, maar dat we dat leven deels ook zelf schrijven of vormgeven. Maar eenvoudig is dat niet. Want we weten lang niet altijd wat de goede keuzes zijn om te maken. Soms durven we ook geen keuzes te maken. Wil ik deze opleiding volgen of een andere? Ga ik van baan veranderen of niet? Houd ik deze relatie of zet ik er een punt achter? Ons leven schrijven of vormgeven stelt ons ook voor vragen en dilemma’s.
We lopen het risico om het leven te vullen met antwoorden. Dit blog nodigt uit om het leven te vullen met vragen. Om vast te houden.
Vaak willen we de vraag van de ander sluiten door middel van ons antwoord. Alleen is het de vraag of we daarmee de ander recht doen. Vaak willen we onszelf antwoorden geven, omdat het niet hebben van antwoorden, maar altijd weer een blanco ‘nu’ ook iets onzekers en spannends heeft.
Ik begeleidde als supervisor eens een supervisant met een interessant leerproces. Hij was altijd adviseur geweest. Ik denk dat ik hem graag als adviseur had gehad. Hij stelde de juiste vragen, nam geen genoegen met halve antwoorden en verdiepte zich goed in de situatie van de klant. Daarbij was hij erg deskundig en probeerde zijn klant echt van het beste advies te voorzien. In zijn opleiding tot coach had hij een stevige kluif aan deze kwaliteit. Deze zat hem nu ineens in de weg. Hij was goed in onderzoekende vragen en stelde deze vragen om te komen tot een antwoord, tot een advies.
Als coach had hij een nieuwe eigenschap te leren. Hij moest afleren om antwoorden te zoeken voor de coachee. Hij moest leren hoe hij open vragen kon stellen, die de coachee hielpen om zijn eigen vragen verder te verdiepen. Ik zeg bewust niet ‘om de coachee te helpen om tot antwoorden te komen’. Juist in coaching gaat het vaak niet om het vinden van antwoorden. De coachee is niet geholpen met het antwoord op de vraag: ‘Moet ik deze baan kiezen of die andere?’ De coachee is geholpen met het verdiepen van zijn eigen vragen. ‘Ik heb het niet meer naar mijn zin in deze baan, wat is daarvan de reden? En als ik die reden beter snap, kan ik dan onderzoeken of ik wel of niet in deze baan wil blijven? En als ik niet in deze baan wil blijven, kan ik dan onderzoeken aan welke voorwaarden een andere baan zou moeten voldoen om daar weer plezier te en voldoening te krijgen?’ Dat is een zoektocht van opvolgende vragen. Het is niet ophouden bij het eerste de beste antwoord, maar ‘de vraag vasthouden’.
Dit leren kostte mijn supervisant wat. Toen het hem lukte, werd hij een erg goede collega!
Groeivraag
Welke vragen leven er bij jezelf? Hoe doe je deze vragen recht? Hoe ga je om met vragen van de ander?
Bronnen voor de serie Karakter en Beverburchten
Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
Covey, S.R. (2007), De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
Dam, A. van (2009), De kunst van het falen. Hoe je door effectief leren succesvol kunt presteren, Amsterdam: Ambo.
Derks, W. (2003), Een leefregel voor beginners, Tielt: Lannoo.
Grün, A. (2010), Benedictijnse regels voor een gelukkig leven, Baarn: Forte Uitgevers BV.
Halík, T. (2016), Geduld met God. Twijfel als brug tussen geloven en niet-geloven, Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum.
Ouaknin, M. (2001), De tien geboden, Amsterdam: Uitgeverij Boom.
Rossum, C. van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Rotterdam: Loopbaanparadox, in eigen beheer.
Rossum, C. van, ‘Angst is niet iets om bang voor te zijn’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 4, pp. 55-58.
Rossum, C. van, ‘Verbinding creëren door te luisteren’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 3, pp. 80-83.
Rossum, C. van, ‘Gezond en duurzaam werken – een leerproces voor werkgever en werknemer!’, in: CoachLink Magazine 2016, nr. 5, pp. 56-59.
Rossum, C. van, ‘Leidinggeven aan gezond en duurzaam werken’ in: CoachLink Magazine 2016, nr. 6, pp. 70-73.
Sinek, S. (2016), Begin bij het waarom. De gouden cirkel van ondernemen, Amsterdam: Uitgeverij Business Contact.
Whitworth, L., H. Kimsey-House & Ph. Sandahl (2007), Co-Actief Coachen. Nieuwe vaardigheden voor professioneel en persoonlijk coachen, Zaltbommel: Thema.
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt wekelijks.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –9-4-2018
