Aflevering 5: Communicatietalen(t)

Onderwerpen blogserie: Introversie is een stille kracht

Meer weten over de onderwerpen van deze blogserie: Introversie is een stille kracht? Klik dan hier:

Toon text

Elk blog sluit af met een persoonlijke groeivraag. Wanneer hierdoor persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!

Verschillende communicatietalen(ten)

Verschillen tussen extraverte en introverte mensen komen ook tot uitdrukking in communicatie. De communicatietalen(ten) van extraverte en introverte mensen blijken namelijk te verschillen. Dat kan positieve effecten tot gevolg hebben, én leiden tot conflicten. Inzicht hierin kan bijdragen aan effectievere communicatie. Daarover gaat dit blog.

Opknappen aan goede gesprekken

In een experiment, uitgevoerd door ontwikkelingspsycholoog Avril Thorne, werden twee gesprekken gevoerd tussen vrouwen. Daaruit bleek, verrassend genoeg, dat extraverte vrouwen niet méér spraken dan introverte vrouwen. Wel bleek dat extraverte vrouwen vaak oppervlakkiger informatie deelden, terwijl introverte vrouwen zich meestal concentreerden op twee serieuze gespreksonderwerpen. Erg interessant aan dit onderzoek was het volgende: wanneer introverte vrouwen met extraverte vrouwen spraken, kozen ze opgewekter onderwerpen, hadden daardoor een vlotter gesprek en ervoeren het gesprek als een frisse wind. De extraverte vrouwen daarentegen vonden dat ze zich bij de introverte gesprekspartner beter konden ontspannen. Ook voelden ze zich vrijer om vertrouwelijke onderwerpen te bespreken en voelden ze geen druk om gemaakt vrolijk te doen. Met andere woorden, wanneer je twee typen vrouwen bij elkaar zet, knappen ze aan elkaar op! (naar Cain 2014, p 295, 296)

Sissen en bijten

De communicatie tussen een extraverte en introverte persoon kunnen echter ook dusdanig verschillen dat misverstanden op de loer kunnen liggen. Cain beschrijft dit met een verhaal over een cobra:

In haar boek Anger: The misunderstood Emotion vertelt Carol Tavris het verhaal van een Bengaalse cobra die graag langslopende dorpsbewoners bijt. Op een dag overtuigt een swami – een man met volledige zelfbeheersing – de slang ervan dat het verkeerd is om te bijten. De cobra belooft om er onmiddellijk mee te stoppen, en doet dat ook. Algauw zijn de jongens uit het dorp niet meer bang voor de slang en beginnen ze hem te mishandelen. De gekneusde en bebloede slang doet zijn beklag bij de swami over de gevolgen van zijn trouw aan zijn belofte.

‘Ik had je gezegd dat je niet moest bijten,’ zei de swami, ‘maar niet dat je niet moet sissen.’

Veel mensen halen, net als de cobra van de swami, sissen en bijten door elkaar,’ schrijft Tavris. (Cain 2014, p. 288)

Extraverte personen zijn zich vaak onvoldoende bewust van het feit dat hun gedrag en communicatie door anderen als ‘agressie’ (bijten) wordt ervaren. ‘Ik zei gewoon maar iets. Zo belangrijk was het ook weer niet? En zeker niet bedoeld om de ander te beschadigen.’ Toch ervaart de ander, in dit geval een introvert persoon, dat vaak anders. Die voelt zich soms overruled, niet serieus genomen, aan de kant gezet, en op andere manieren ‘gewelddadig bejegend’. Iets wat de extraverte persoon dan vaak weer overdreven en lastig vindt. Op die manier ontstaat een cirkel.

Het is goed als de extraverte persoon zich bewust is van wat hij met ‘agressie’ (zoals dat door de ander wordt beleefd) bewerkt. Tegelijk is het goed als de introverte persoon zich realiseert dat boosheid van de ander geen schuld bij zichzelf betekent. Vervolgens is het goed als de extraverte persoon zich weer realiseert dat hij mogelijk soms wel echt grenzen overschrijdt en onterechte dingen zegt die bij de ander fors binnenkomen.

Tegelijk mag de introverte persoon leren sissen en daar zelf wat meer aan gewend raken.

Voor beiden dus een leerproces. Maar vooral ook een zich verdiepen in het gedrag van zichzelf en de ander en daarop anticiperen door handige en aangepaste communicatie. Dat blijkt ook uit het praktijkvoorbeeld van Joan en Coen.

Het verhaal van Joan

Joan werkt als facilitair medewerker bij een gezondheidszorgorganisatie. Ze houdt ervan om haar werk goed te doen. Ze is goed in het vinden van creatieve oplossingen, vooral wanneer dingen even anders gaan dan verwacht. Joan wordt hoog gewaardeerd door haar directe collega’s en in het geheel van de organisatie.

Het enige in haar baan wat ze lastig vindt, is omgaan met haar leidinggevende Coen. Als zaken niet lopen zoals hij verwacht, kan hij enorm uit zijn stekker gaan. Maar ook gewoon als hij, zoals Joan zegt, ‘niet lekker heeft geslapen of als hem een scheet dwarszit’. Hij reageert dit met name af op zijn directe teamleden. De meesten halen hun schouders erover op. Joan kan dat minder goed. Ze voelt zich enorm aangevallen en schuldig als Coen uitvalt. Ze denkt dan dat ze haar werk niet goed doet, zit ’s avonds te piekeren en voelt zich beroerd.

Coen is in zijn hart een goede en goedige man. Alleen is hij wat makkelijk aangebrand en reageert dit af op zijn teamleden. Wanneer hij doorkrijgt dat het met Joan niet zo goed gaat en hij niet helder krijgt hoe het komt, stuurt hij haar door voor een coachingstraject.

Al tijdens het eerste gesprek is helder waar de schoen wringt. We besluiten om heldere leerdoelen te formuleren:

1. Als Coen onterecht uitvalt of lelijk doet, zeg ik: ‘Coen, dit vind ik vervelend, hier ben ik niet van gediend.’ We oefenen met de lichaamstaal en de toon die hierbij hoort.
2. Wanneer Coen terechte feedback heeft, maar deze op een ‘agressieve manier’ geeft, zeg ik: ‘Coen, volgens mij zeg je terechte dingen, maar kun je het ook rustig zeggen? Ik merk dat ik zo afhaak. Dat heeft geen zin.’ Ook hierbij oefenen we met lichaamstaal en toon.
3. Iedere avond schrijf ik twee dingen op waarover ik tevreden ben, zodat ik mijn schuldgevoel dat te gemakkelijk aan de oppervlakte komt, bestrijd. Ik doe dat met deze woorden: ‘Ik ben tevreden over…’

Na twee maanden voelt Joan zich effectief beter. Ze piekert minder. Ook is Coens gedrag veranderd. De eerste keer had hij wat verbaasd opgekeken toen Joan zich uitte. Hij had wat vage excuses gemompeld. Na drie keer ontstond een gedragsverandering. Ook kroop Joan minder in haar schulp, omdat ze beter kon dealen met haar schuldgevoel. Het traject duurde een halfjaar. We spraken elkaar twee maanden eenmaal per twee weken. Daarna eenmaal per maand.

Groeivraag

Wat herken je in bovenstaande casus? Wat zou je aan willen pakken? Hoe zou je dit willen doen? Wat heb je daarvoor nodig? Maak het concreet.

Vooruitblik

Volgende week het laatste blog in de serie over introversie. Hierin gaat het over het spelen met introversie, oftewel, dingen doen die als introvert persoon buiten je comfortzone liggen. Dit doe je gemakkelijker wanneer ze passen bij de doelen die je jezelf gesteld hebt.

Bronnen voor deze serie

Cain, Susan (2014), Stil. De kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen. Amsterdam/Antwerpen: De Arbeiderspers.

Over het blog

De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt iedere maandag.

De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl – 4-1-2016