3a. Beeldenstorm
Doelstellingen van de serie Karakter en Beverburchten
Meer weten over de doelstellingen van deze serie? Klik dan hier:
Toon text
‘Stilte staat tegenover zelfzucht en gebed tegenover grootspraak.’ Dat is een heel korte samenvatting van wijze woorden die ik las bij Abraham Heschel, een joodse filosoof, en die alles te maken hebben met karaktervorming, het onderwerp van deze blogserie.
Karaktervorming gebeurt daar waar jij je laat veranderen aan het leven. Deze verandering ontstaat waar jij je verhoudt tot ‘het anders’ in jezelf, in de ander en het andere. Tot dat wat we snappen, kunnen we ons gemakkelijk verhouden. In het leven komen we echter voortdurend zaken tegen in onszelf, in de ander en in het andere die we helemaal niet goed snappen. De neiging die dan automatisch ontstaat, is om in afweer te stappen, een oordeel te vellen of onze ogen te sluiten. En juist wanneer we dat niet doen en ons verhouden tot ‘het anders’ waarmee we geconfronteerd worden, ontstaat karaktervorming.
De stilte schept ruimte voor de confrontatie met het andere. In de stilte stopt de gerichtheid op alleen onszelf. In de stilte komt de grootspraak tot zwijgen. In de stilte vallen het (ant)woord en het weten weg. Dan kunnen we op andere gedachten komen. De stilte schept ruimte voor karaktervorming.
Ik zoek zelf een aantal keren per jaar een week(end) de stilte om zo de grote woorden om en in mijzelf weer even kwijt te raken. Te komen bij niet-weten. Ook mijn eigen angst en onzekerheid onder ogen te zien, die meestal oorzaken zijn van grootspraak. En zo nieuwe gedachten op te kunnen laten komen. Deze manier van leven helpt mij om te oefenen, zodat ik mijn karakter in kleine stappen kan vormen. Een levensproces.
Een andere vorm om tot stilte én karaktervorming te komen, is bewust reflecteren. Bijvoorbeeld in de vorm van een dag- of logboek. Hoe reageerde ik in deze (werk)situatie? Zou dit anders kunnen? Hoe wil ik mij ontwikkelen? Wat staat mij daarbij in de weg? Wat is mijn kracht?
Nog een manier om je karakter te vormen, is door middel van een intervisiegroep. Een intervisiegroep kan je helpen om je eigen dilemma’s, ontwikkelpunten en vragen met anderen onder woorden te brengen en anderen de gelegenheid te geven je een spiegel voor te houden.
Een persoonlijk voorbeeld. Ik heb een eigen bedrijf. Dat betekent dat ik behalve concrete prestatiedoelen (bijvoorbeeld: ik wil dan en dan een workshop hebben ontwikkeld) ook oefen- en ontwikkeldoelen stel. Ik ben iemand met veel visie. Omdat ik behoorlijk introvert ben en eigenlijk ook best verlegen, breng ik die visie niet zo makkelijk voor de bühne. Mijn oefen- en ontwikkeldoel is dat ik mijn visie zo verwoord dat ik anderen ermee help om zich te ontwikkelen en zo mijzelf zichtbaar maak met mijn visie. Dit gaat over karaktervorming. Dan gaat het over mijn eigen dilemma’s onder ogen zien en daarmee dealen. Stilte, intervisie, supervisie en goede collegiale contacten helpen mij om met mijn dilemma’s te dealen.
Ik zie het leven als een speelveld waarop allerlei toestellen staan die ik mag ontdekken, verkennen, ermee oefenen en zo mijzelf ontwikkelen. Dat helpt me om niet teleurgesteld te raken over al die dingen waar ik niet tevreden over ben, die niet gelukt zijn en die ik niet gehaald heb. Ik mag oefenen. Ik mag spelen.
Karaktervorming kan alleen plaatsvinden wanneer we tot stilte en tot stilstand komen, sprakeloos en ant-woord-loos durven worden en zo andere gedachten toelaten. In de komende blogs beschrijf ik twintig eigenschappen of elementen die bijdragen aan karaktervorming. Deze eigenschappen of elementen keren terug in de parabels over de familie Bever die ook deel uitmaken van deze blogserie.
Ik hoop dat de blogs en parabels je helpen om tot stilstand te komen en zo in kleine stappen je eigen karakter te vormen!
3a. Beeldenstorm
Karaktervorming gaat over jezelf en de ander tot leven wekken. Leven dat de stukken eraf vliegen. Ontknopen, ontbinden, openstaan voor nieuwe en velerlei betekenissen van het leven, onverzadigde nieuwsgierigheid en een gevoel ontwikkelen voor de verborgen dynamiek van het leven.
Dit citaat is afkomstig uit blog 2a. Wanneer we op deze manier leven, kan het niet anders dan dat ons vaststaande beeld over wie wij zelf zijn, stukbreekt. Karaktervorming vraagt om een heuse beeldenstorm! Het gaat om ont-wikkelen, de wikkels gaan eraf. Om ont-dekken, dat wat bedekt is, gaat eraf. Om ont-moeten. Dat wat moet, stopt en we gaan onszelf en de ander echt ontmoeten. En dan ontstaan nieuwe beelden, nieuwe vormen, nieuwe ideeën.
We vormen ons vaak een beeld van onszelf. Bijvoorbeeld door te zeggen: ik kan niet schrijven. Of: ik ben een goede leidinggevende. Of: een zorgrol past bij mij. Toch kan het voorkomen dat dit beeld van onszelf stukgaat. Bijvoorbeeld doordat iemand anders ons een spiegel voorhoudt. Als het beeld van onszelf niet meer klopt met wie wij werkelijk zijn, roept dat gevoelens van angst op, onbehagen, ongemak. We weten niet meer wie we zijn. En tegelijk ontstaat juist hier – buiten onze comfortzone – ruimte. Hier kan het nieuwe leven gewekt worden.
We vormen ons ook vaak beelden van een ander. Toch zijn we als we dat doen, niet echt in contact met de ander. We zijn in gesprek met de persoon in ons eigen hoofd, het beeld. We vormen ons vaak beelden van onze eigen waarheden. Waarheden die waar zijn. Geen meningen, gedachten, visies desnoods. Nee, waarheden! In mijn hoofd is het waar, dus is het voor iedereen waar.
Ik geef een voorbeeld. Er zijn zojuist een aantal collega’s boventallig verklaard. Jij mag blijven en je collega niet. Je gaat naar je collega en zegt: ‘Wat ontzettend rot voor je, nu ben je je baan kwijt.’ Je collega reageert laconiek: ‘Weet je dat ik het ook een opluchting vind? Ik wilde al langer iets anders. Nu moet ik.’ ‘Ja, dat is je reactie van nu, maar je bent wel je baan kwijt.’ Jij houdt vol in jouw beeld. Het is je eigen angst die je projecteert op de ander. Want stel dat jij het was geweest. Dan zou je bestaan volledig op zijn kop staan. Dat is ‘jouw waarheid’. Maar deze boventalligverklaring gaat niet over jou, het gaat over de ander.
Voor karaktervorming, voor synergie en een echte ontmoeting, is een beeldvrije en oordeelvrije attitude nodig. En soms vraagt dat om een heuse beeldenstorm.
Groeivraag
Heb jij zelf ervaring met een ‘beeldenstorm’? Hoe was of is dat voor jou? Neem vandaag tijd om hierover na te denken en gedachten die in je opkomen op te schrijven.
Bronnen voor deze serie
Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Covey, S.R. (2007), De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
Dam, A. van (2009), De kunst van het falen. Hoe je door effectief leren succesvol kunt presteren, Amsterdam: Ambo.
Derks, W. (2003), Een leefregel voor beginners, Tielt: Lannoo.
Grün, A. (2010), Benedictijnse regels voor een gelukkig leven, Baarn: Forte Uitgevers BV.
Halík, T. (2016), Geduld met God. Twijfel als brug tussen geloven en niet-geloven, Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum.
Ouaknin, M. (2001), De tien geboden, Amsterdam: Uitgeverij Boom.
Rossum, C. van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Rotterdam: Loopbaanparadox, in eigen beheer.
Rossum, C. van, ‘Angst is niet iets om bang voor te zijn’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 4, pp. 55-58.
Rossum, C. van, ‘Verbinding creëren door te luisteren’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 3, pp. 80-83.
Rossum, C. van, ‘Gezond en duurzaam werken – een leerproces voor werkgever en werknemer!’, in: CoachLink Magazine 2016, nr. 5, pp. 56-59.
Rossum, C. van, ‘Leidinggeven aan gezond en duurzaam werken’ in: CoachLink Magazine 2016, nr. 6, pp. 70-73.
Sinek, S. (2016), Begin bij het waarom. De gouden cirkel van ondernemen, Amsterdam: Uitgeverij Business Contact.
Whitworth, L., H. Kimsey-House & Ph. Sandahl (2007), Co-Actief Coachen. Nieuwe vaardigheden voor professioneel en persoonlijk coachen, Zaltbommel: Thema.
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt tweewekelijks.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –11-12-2017
