De uitkomst waar we geen invloed op hebben

Wat kun je leren van leiders in de wereld? Hoe kunnen zij je inspireren als je leidinggeeft aan een team of organisatie? Of als je bezig bent met persoonlijke loopbaan- en ontwikkelvragen? In deze blogserie staan we stil bij zeven leidersfiguren. We starten met Martin Luther King. In aflevering 4: je hebt als leider niet overal invloed op. Soms gebeurt op een andere, onvoorziene en verrassende manier wat je voor ogen had.

Foto’s als kantelpunt

4 mei 1963. The New York Times en veel andere kranten over heel de wereld publiceren een historisch geworden foto. Een blanke politieman uit Birmingham heeft een jonge zwarte man vast bij zijn kleding, terwijl hij met zijn linkerhand zijn hond aanzet om met opengesperde bek naar de buik van de zwarte man te springen. Diezelfde dag wordt nog een andere foto openbaar. Hierop is te zien hoe brandweermannen in Birmingham hogedrukspuiten richten op demonstrerende kinderen.

Juist deze foto’s veroorzaakten een kantelpunt dat King zelf nooit had kunnen voorzien. De beelden van de honden en het waterkanon werden wereldwijd het symbool voor het geweld waarmee in het zuiden van de VS verzet werd gepleegd tegen verandering van segregatie naar gelijkheid op allerlei gebieden en voor allerlei groepen. Ook binnen de VS ging de publieke opinie als gevolg hiervan, zeker in het noorden, om.

Fasen van vieren en vrezen

Leiderschap wordt gekenmerkt door het feit dat een persoon een richting heeft, een missie, een diepere drijfveer van waaruit hij staat voor het belang van zijn zaak. Bij King was zijn missie gelijke burgerrechten, economische kansen en gelijkheid voor blank en zwart. Deze missie gaf richting aan zijn doelen en keuzes. Voor leiderschap betekent dat meestal fasen van succes en fasen waarin het gevoel overheerst nooit te zullen slagen. Fasen van vieren en fasen van vrezen. Bij grote leiders als King is dat in sterk uitvergrote mate aan de hand. Er zijn meerdere momenten geweest dat King zijn strijd voor gelijke rechten wilde opgeven.

Project-C

Birmhingham, als een van de meest gesegregeerde steden in die tijd, was gekozen voor project-C dat op 3 april 1963 van start was gegaan. Een project waarbij op vele manieren actiegevoerd zou worden om de Afro-Amerikaanse integratie-inspanning te laten zien. Het was een campagne van geweldloze directe actie waarbij wijdverspreid confrontaties plaatsvonden tussen jonge, zwarte studenten en blanke openbare autoriteiten. Daarbij werd gehoopt op veel gevangenschappen om zo het probleem zichtbaar te maken. In wezen flopte het project, hoewel King zelf op 11 april gevangen werd genomen.

In de gevangenis leest King de lange ingezonden brief van acht blanke geestelijk leiders in de Birmingham News. Hoewel meestal vrij progressief in hun mening over segregatie, roepen zij de plaatselijke negers nu op om zich te distantiëren van de demonstraties. King schrijft hierop een zijn meest krachtige en hartstochtelijke brief. En toch werd dit alles niet het kantelpunt.

Om de nederlaag van project-C te redden, deed James Bavel, een van de kompanen van King in dit project, iets wat King altijd had afgekeurd: hij bracht kinderen en tieners op de been, als beeld van onschuld. Op 2 mei werden meer dan duizend kinderen gevangengezet, van wie sommige niet ouder dan zeven jaar. De tweede dag was de dag van de foto’s, die dan ook op 4 mei in de kranten verschenen. Dat werd wereldschokkend, dit bewerkte wel het kantelpunt!

Openstaan voor een verrassende uitkomst

Leiderschap is niet vorm te geven door maakbaarheidsanalyses. Leiderschap wijst een richting, is niet primair gefocust op een doel. De missie van King was gelijkheid op veel fronten in de maatschappij. Hij wist niet hoe in concreto het resultaat, het doel, eruit zou zien. En in Project-C gebeurt iets wat hij zeker zelf niet zou kiezen. En juist dat waarop hij geen invloed heeft, leidde tot het doel. Dat is het verrassende van leiderschap. Dat houdt ons ook nederig.

Leiderschap – of het nu gaat om het leidinggeven aan een organisatie of team of om leidinggeven aan onszelf – gaat zeker over onze invloed inzetten voor dat waar we voor staan. Niet afwijken van onze diepe drijfveer. Als het gaat over de uitkomst, gaat het meer over verwonderen, verrassen en verwachten!

Bronnen voor de serie Leren van Leiders

Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:

Toon text

De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).

Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –02-04-2019