20a Weerstand
Doelstellingen van de serie Karakter en Beverburchten
Meer weten over de doelstellingen van deze serie? Klik dan hier:
Toon text
‘Stilte staat tegenover zelfzucht en gebed tegenover grootspraak.’ Dat is een heel korte samenvatting van wijze woorden die ik las bij Abraham Heschel, een joodse filosoof, en die alles te maken hebben met karaktervorming, het onderwerp van deze blogserie.
Karaktervorming gebeurt daar waar jij je laat veranderen aan het leven. Deze verandering ontstaat waar jij je verhoudt tot ‘het anders’ in jezelf, in de ander en het andere. Tot dat wat we snappen, kunnen we ons gemakkelijk verhouden. In het leven komen we echter voortdurend zaken tegen in onszelf, in de ander en in het andere die we helemaal niet goed snappen. De neiging die dan automatisch ontstaat, is om in afweer te stappen, een oordeel te vellen of onze ogen te sluiten. En juist wanneer we dat niet doen en ons verhouden tot ‘het anders’ waarmee we geconfronteerd worden, ontstaat karaktervorming.
De stilte schept ruimte voor de confrontatie met het andere. In de stilte stopt de gerichtheid op alleen onszelf. In de stilte komt de grootspraak tot zwijgen. In de stilte vallen het (ant)woord en het weten weg. Dan kunnen we op andere gedachten komen. De stilte schept ruimte voor karaktervorming.
Ik zoek zelf een aantal keren per jaar een week(end) de stilte om zo de grote woorden om en in mijzelf weer even kwijt te raken. Te komen bij niet-weten. Ook mijn eigen angst en onzekerheid onder ogen te zien, die meestal oorzaken zijn van grootspraak. En zo nieuwe gedachten op te kunnen laten komen. Deze manier van leven helpt mij om te oefenen, zodat ik mijn karakter in kleine stappen kan vormen. Een levensproces.
Een andere vorm om tot stilte én karaktervorming te komen, is bewust reflecteren. Bijvoorbeeld in de vorm van een dag- of logboek. Hoe reageerde ik in deze (werk)situatie? Zou dit anders kunnen? Hoe wil ik mij ontwikkelen? Wat staat mij daarbij in de weg? Wat is mijn kracht?
Nog een manier om je karakter te vormen, is door middel van een intervisiegroep. Een intervisiegroep kan je helpen om je eigen dilemma’s, ontwikkelpunten en vragen met anderen onder woorden te brengen en anderen de gelegenheid te geven je een spiegel voor te houden.
Een persoonlijk voorbeeld. Ik heb een eigen bedrijf. Dat betekent dat ik behalve concrete prestatiedoelen (bijvoorbeeld: ik wil dan en dan een workshop hebben ontwikkeld) ook oefen- en ontwikkeldoelen stel. Ik ben iemand met veel visie. Omdat ik behoorlijk introvert ben en eigenlijk ook best verlegen, breng ik die visie niet zo makkelijk voor de bühne. Mijn oefen- en ontwikkeldoel is dat ik mijn visie zo verwoord dat ik anderen ermee help om zich te ontwikkelen en zo mijzelf zichtbaar maak met mijn visie. Dit gaat over karaktervorming. Dan gaat het over mijn eigen dilemma’s onder ogen zien en daarmee dealen. Stilte, intervisie, supervisie en goede collegiale contacten helpen mij om met mijn dilemma’s te dealen.
Ik zie het leven als een speelveld waarop allerlei toestellen staan die ik mag ontdekken, verkennen, ermee oefenen en zo mijzelf ontwikkelen. Dat helpt me om niet teleurgesteld te raken over al die dingen waar ik niet tevreden over ben, die niet gelukt zijn en die ik niet gehaald heb. Ik mag oefenen. Ik mag spelen.
Karaktervorming kan alleen plaatsvinden wanneer we tot stilte en tot stilstand komen, sprakeloos en ant-woord-loos durven worden en zo andere gedachten toelaten. In de komende blogs beschrijf ik twintig eigenschappen of elementen die bijdragen aan karaktervorming. Deze eigenschappen of elementen keren terug in de parabels over de familie Bever die ook deel uitmaken van deze blogserie.
Ik hoop dat de blogs en parabels je helpen om tot stilstand te komen en zo in kleine stappen je eigen karakter te vormen!
20a. Weerstand
First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you, then you win.
Karaktervorming is een mooi proces! Dat geeft dit citaat van Gandhi ook aan. Het is een ontwikkeling waardoor je stap voor stap groeit in wie je werkelijk wilt zijn. En je blijft altijd beginner. Het is nooit af. Steeds sta je weer aan een nieuw begin.
We shall not cease from exploration, and the end of all our exploring will be to arrive where we started and know the place for the first time.
Aldus T.S. Elliot. Karaktervorming is een proces met een cirkelgang, die steeds, als een schroefdraad verdiept. Je komt steeds een stapje dieper. Dat is het mooie van karaktervorming.
Wanneer wij ons karakter ontwikkelen, krijgen we echter ook te maken met weerstand. En met weerstand bedoel ik dat niet alleen jij verandert, maar dat die verandering ook schuring oplevert met de wereld om je heen. Dat ga ik toelichten.
Ooit begeleidde ik een vrouw die door alles wat ze leerde, veranderde. Ze leerde bijvoorbeeld om haar positie in te nemen op haar werk. Ongemerkt nam ze daardoor ook veel duidelijker haar positie in haar huwelijk. Er was sprake van karaktervorming. Een paar jaar later kwam haar man langs. Ook hij wilde groeien. Hij leerde onder andere dat hij in zijn werk, na jaren ervaring, echt wel op die ervaring mocht vertrouwen en het gezien zijn leeftijd ook wel wat rustiger aan mocht doen. Aan het einde van dat traject was het goed dat ik met beiden nog een gesprek had. Beiden waren meer op kleur gekomen en de kleuren matchten nu niet altijd goed meer. Zij nam meer haar positie in, maar daardoor moest haar man nu juist thuis van alles en nog wat. Dit terwijl hij het juist op alle fronten wat rustiger aan wilde doen. Dat vroeg om een nieuwe afstemming.
Als je zelf meer op kleur komt en meer kleur bekent, heeft dit invloed op je relaties. Het is als met kleuren. Als je eerst samen geel en rood was, is je gezamenlijke kleur oranje. Wanneer je een andere kleur ontwikkelt, heeft dit ook invloed op de mengkleur. En dat vraagt om nieuwe afstemming. En soms lukt dat. Maar soms ook niet. Als de een ontwikkelt, betekent dat niet altijd dat de ander ook mee kan en wil in die ontwikkeling. Op dat moment kan het dus zijn dat de aansluiting tussen jou en de ander vermindert. Dit kan pijnlijk zijn. Tegelijk kan het horen bij het proces van karaktervorming.
Er zijn ook andere redenen voor weerstand. Wanneer jij gaat zoeken naar hoe je echt in het leven wilt staan, ben je een spiegel voor de ander. En een spiegel is niet altijd fijn. Wanneer ik van de fiets kom en in de spiegel zie dat mijn haar helemaal verwaaid is, kam ik mijn haar. Met andere woorden, ik trek gevolg uit wat ik in de spiegel zie. Maar wat als ik helemaal geen zin heb om mijn haar te kammen? Om iets te doen met wat ik in de spiegel zie? De spiegel van iemand in mijn omgeving die actief vorm geeft aan zijn of haar eigen leven en karakter kan wezenlijk iets doen in relaties.
En zo is het proces van karaktervorming levensecht en menselijk. Met mooie en lastige kanten. Maar het is het waard!
Groeivraag
In hoeverre herken je weerstand in het proces van karaktervorming? Sta hier even bij stil en schrijf op wat er bij je naar boven komt.
Bronnen voor de serie Karakter en Beverburchten
Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
Covey, S.R. (2007), De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.
Dam, A. van (2009), De kunst van het falen. Hoe je door effectief leren succesvol kunt presteren, Amsterdam: Ambo.
Derks, W. (2003), Een leefregel voor beginners, Tielt: Lannoo.
Grün, A. (2010), Benedictijnse regels voor een gelukkig leven, Baarn: Forte Uitgevers BV.
Halík, T. (2016), Geduld met God. Twijfel als brug tussen geloven en niet-geloven, Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum.
Ouaknin, M. (2001), De tien geboden, Amsterdam: Uitgeverij Boom.
Rossum, C. van (2014), Kwetsbaarheid is kracht. Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies, Rotterdam: Loopbaanparadox, in eigen beheer.
Rossum, C. van, ‘Angst is niet iets om bang voor te zijn’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 4, pp. 55-58.
Rossum, C. van, ‘Verbinding creëren door te luisteren’, in: CoachLink Magazine 2015, nr. 3, pp. 80-83.
Rossum, C. van, ‘Gezond en duurzaam werken – een leerproces voor werkgever en werknemer!’, in: CoachLink Magazine 2016, nr. 5, pp. 56-59.
Rossum, C. van, ‘Leidinggeven aan gezond en duurzaam werken’ in: CoachLink Magazine 2016, nr. 6, pp. 70-73.
Sinek, S. (2016), Begin bij het waarom. De gouden cirkel van ondernemen, Amsterdam: Uitgeverij Business Contact.
Whitworth, L., H. Kimsey-House & Ph. Sandahl (2007), Co-Actief Coachen. Nieuwe vaardigheden voor professioneel en persoonlijk coachen, Zaltbommel: Thema.
Over het blog
De missie van Loopbaanparadox is: “Kwetsbaarheid is kracht! Menselijk maatwerk in duurzaam, inspirerend en ambachtelijk loopbaan- en studiekeuzeadvies”. Het blog draagt in dit kader kennis, inspiratie en deskundigheid over en verschijnt wekelijks.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –18-9-2018
