Jouw Waarom: Karen van Dam

‘Uiteindelijk ben ik steeds meer mijn eigen koers gaan varen’

Waarom doen mensen het werk dat zij doen? Waar worden mensen blij van in hun werk? Wat maakt dat mensen trouw blijven in en aan hun werk? Deze vragen gaan over de drijfveren, over het waarom van werk.

Met Loopbaanparadox wil ik mensen (terug)brengen bij dat wat hen ten diepste drijft. Over dit waarom en onze drijfveren hield Simon Sinek, de schrijver van het boek Begin bij het waarom. De Gouden Cirkel van ondernemen een mooie TEDxMaastricht (https://www.youtube.com/watch?v=4VdO7LuoBzM). In het netwerk om Loopbaanparadox werk ik samen met bevlogen mensen die ‘het waarom’ in hun werk graag centraal stellen. In deze blogserie laat ik hen aan het woord over hun waarom…

In dit interview stel ik graag Karen van Dam aan je voor. Karen werkt als hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Open Universiteit.

Veel inspiratieplezier bij het lezen van het verhaal van Karen over haar ’waarom’!

Kun je iets vertellen over het werk dat je doet?

In mijn leven heb ik verschillende loopbaanpaden gelopen. Het was al vroeg duidelijk dat ik goed kon leren en zou gaan studeren. Dat heb ik ook gedaan: eerst een jaar economie, maar daarin miste ik de mens, later psychologie. Op dit moment ben ik hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Open Universiteit met drie kerntaken: onderwijs, onderzoek en leidinggeven.

Daarnaast was het ook al vroeg duidelijk dat ik aanleg voor dansen had. En zo ben ik – tegen de wens van mijn ouders in – na dat jaar economie naar de dansacademie gegaan (ik ben gediplomeerd dansdocent), waarna ik vervolgens vijf jaar professioneel heb gedanst, in Israël en bij het Scapino Ballet. Tijdens mijn studie psychologie ben ik ook nog docent moderne dans aan de Balletacademie Nel Roos geweest.

Psychologie en dansen/bewegen zijn mijn grote passies die ik inmiddels probeer te convergeren door het ontwikkelen van een training Alignment. Deze training wil mensen via bewegen en op basis van wetenschappelijke inzichten op een eenvoudige en prettige manier helpen om geest en lichaam in harmonie (aligned) te krijgen. Daarbij maak ik onder meer gebruik van bewegingen uit de qigong, yoga en dans.

Je zag het filmpje van Simon Sinek. Hij verbindt het doel – dat wat ertoe doet – en het ‘waarom’ – de drijfveren – met elkaar. Kun jij iets vertellen over wat jou ten diepste drijft in je werk?

Het verhaal van Simon Sinek is herkenbaar; ik heb een enorm doorzettingsvermogen, maar zodra werk te ver afwijkt van wat me drijft, zijn mijn kracht en belangstelling weg. Moeilijker is te benoemen wat mijn drijfveren precies zijn. Ik doe vier pogingen.

1) In ieder geval ben ik leer- en ontwikkelgericht; ik wil weten hoe dingen in elkaar zitten en heb in de psychologie een ideaal vakgebied gevonden dat me altijd boeit. In mijn eigen onderzoek ligt de focus op het aanpassingsvermogen en vooral op de emoties tijdens veranderingen op het werk en de interpretatie van dergelijke situaties. Hoe passen mensen zich aan? Welke positieve/negatieve aspecten benadrukken mensen als dingen gaan veranderen en welke gevolgen heeft dat voor hun gedachten, gevoelens, gedrag en welzijn?

2) Ik ben niet regelgevoelig. Ik beschouw regels als sociale constructies; als een regel effectief functioneren in de weg staat, wordt het tijd om deze regel eens kritisch te bekijken. Hier ervaar ik ook een zekere allergie; mensen die zich achter regels verschuilen, kunnen bij mij weerstand oproepen.

3) Daarnaast ben ik niet statusgevoelig. Dat is misschien wat vreemd om te horen van iemand die hoogleraar is (en misschien is het ook niet helemaal waar), maar daarmee bedoel ik dat ‘de mens’ voor mij belangrijker is dan de positie die iemand inneemt. Authenticiteit staat voor mij voorop.

4) Ik hou van exploreren en experimenteren. Een het-kan-altijd-beter-houding kan bij sommigen tot neurotisch gedrag en faalangst leiden, maar zorgt bij mij juist voor plezier en hoort voor mij bij het onderzoeken (zie drijfveer 1). In plaats van dingen meteen dicht te timmeren (zie allergie bij drijfveer 2) vind ik het prettig om zaken open te houden, omdat het altijd mogelijk is dat er nog een beter inzicht komt.

Hoe blijf je geïnspireerd om het werk te doen dat je doet? Welke keuzes maak(te) je daarvoor? Heb je ook obstakels ervaren, en zo ja, hoe ben je daarmee omgegaan?

Door de grote variatie aan taken, mijn brede interesse en de vrijheid om in mijn werk eigen thema’s op te pakken, blijf ik geïnspireerd. Een (werk)dag is voor mij een feest als ik iets heb geleerd of ontdekt.

Natuurlijk zijn er obstakels. Als kind was ik erg braaf en aanpassingsgericht. Het besluit om tegen de zin van mijn ouders naar de dansacademie te gaan was moeilijk (ik heb er zeven jaar over gedaan, bang de steun van mijn ouders te verliezen), maar het heeft me geleerd hoe belangrijk het is om bij keuzes dicht bij mezelf te blijven. De tweede keer dat ik voor mezelf opkwam, was toen ik een choreograaf belde met het verzoek of ik met de repetities van zijn ballet mocht meedoen (mijn hartslag was mogelijk door de telefoon te horen). Op iemand afstappen en je wensen uiten: het lijkt zo normaal, maar voor mij is het een leerproces geweest waarvan ik de vruchten nu nog pluk. Uiteindelijk ben ik steeds meer mijn eigen koers gaan varen.

Op dit moment is sprake van een social media-verslaving onder jongeren én ouderen. Ik hoor daar niet bij; ik doe weinig met social media; mijn dagen zijn al gevuld met mooie, zinvolle zaken en mij interesseert het absoluut niet hoe anderen hun haar hebben, of hun bovenlip is opgevuld en wie het met wie doet. Zonde van m’n tijd, denk ik dan, hoewel je social media ook heel goed voor positieve zaken kunt gebruiken.

Ik geef de voorkeur aan één-op-één-contact of voor een (grote) zaal staan en die in beweging zetten. Mijn valkuil is wel dat ik tamelijk inhoudsgericht ben; social talk is niet erg aan mij besteed. Ook hoef je bij mij niet aan te komen met nepnieuws (drijfveer 1), hoe heurt het (drijfveer 2 en 3) en andere banaliteiten. Je mag me wel uitleggen hoe je het beste naaktslakken kunt bestrijden, hoeveel zon tomatenplanten nodig hebben (drijfveer 1 en 4) en hoe je een glutenvrije, vegan Hummingbird cake bakt… 🙂

Wat zou je de lezer van dit blog willen meegeven over ‘het waarom’ in werk?

Luister naar je gevoel; kijk wat je leuk vindt en wat je gemakkelijk afgaat. Zoek op de arbeidsmarkt naar die baan waarin je jouw interesses en talenten het beste kwijt kunt, en bovenal: omarm jezelf en vaar je eigen koers.

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –8-1-2019