Tussen vuren in staan

Wat kun je leren van leiders in de wereld? Hoe kunnen zij je inspireren als je leidinggeeft aan een team of organisatie? Of als je bezig bent met persoonlijke loopbaan- en ontwikkelvragen? In deze blogserie staan we stil bij zeven leidersfiguren. We starten met Martin Luther King. In aflevering 3: leiderschap kan ook inhouden dat je tussen allerlei vuren in komt te staan…

Geloven in samen!

Op 11 december 1961 spreekt King in Bal Harbour, Florida. Hier wordt het jaarlijkse congres van de vakbond AFL-CIO gehouden. (Even als achtergrond: de AFL-CIO was een fusie van de American Federation of Labor en het Congress of Industrial Organisations. De AFL was van oorsprong een vakbeweging die vrijwel niet openstond voor desegregatie van zwart en blank. In de vroegere CIO hadden communisten een leidende rol gehad en zij waren oprechte voorstanders voor gelijke behandeling.)

De uitnodiging aan King was voor hem dé gelegenheid om zijn campagne voor gelijke (economische) waarde voor iedere burger naar een landelijk niveau te trekken. In zijn speech roept hij op tot gelijkheid. Hij eindigt als een soort profeet en wijst vooruit naar de dag waarin hij vast gelooft: ‘Dit zal de dag zijn waarop alle kinderen van God, zwarte mensen en blanke mensen, joden en niet-joden, protestanten en katholieken, in het gehele land in staat zullen zijn de handen ineen te slaan en de woorden te zingen van de negerspiritual: “Eindelijk vrij! Eindelijk vrij! Dank God almachtig, wij zijn eindelijk vrij!”’ King geloofde oprecht dat er alleen vrijheid voor zwarte mensen zou zijn als blanke mensen werkelijk konden delen in gelijkheid.

King geloofde in samen!

Op z’n donder

Maar dat was niet de realiteit van de wereld om hem heen. In datzelfde jaar waren de zwarte actievoerders sterk verdeeld. Een belangrijke concurrent van King werd de beweging van de Freedom Riders. Een groep waaruit zijn eigen protest overigens in wezen was voortgekomen en met wie hij heel diep de visie van gelijkheid deelde. De Freedom Riders bestonden uit zowel blanke als zwarte demonstranten. Zij doorkruisten de VS met buslijnen en stelden bij elke halte de discriminatie, wetgeving en ongelijke gewoonten aan de kaak. Maar door de radicalisering en gemêleerdheid van de groep, was het juist deze groep die regelmatig de integriteit van King aantastte. Een mes in de rug uit eigen gelederen.

Voor de regering-Kennedy had het burgerrechtenprobleem zeker tot 1963 geen prioriteit. Tekenend is een tekst op een bordje op het bureau van Burke Marshall, staatssecretaris en leidinggevende van de afdeling Burgerrechten van het ministerie van Justitie: ‘Gezegend zijn de vredestichters, want zij krijgen van beide kanten op hun donder.’ Marshall was een groot pleitbezorger van het feit dat meer zwarten in het zuiden zouden stemmen, maar hij besefte heel goed dat deze houding niet altijd vrede tot gevolg heeft.

Juist die tekst op Marshalls bureau tekende ook de situatie van King. Vanaf het voorjaar van 1961 stond King tussen twee vuren. Enerzijds moest hij reageren op de onverzoenlijke blanke segregationisten uit het Zuiden. Anderzijds op het ongeduld en de achterdocht van de jonge negers die sneller wilden dan King. Van twee kanten kreeg hij op zijn donder…

Tussen vuren

De realiteit die hierboven wordt beschreven, hoort bij de realiteit van leiderschap. Wanneer je een geluk- of succeszoeker bent, kun je maar beter geen vorm van leiderschap ambiëren. Wanneer je een solist bent, ook niet. Goed leiderschap zoekt altijd naar de verbinding met anderen. Niet naar vriendjespolitiek, maar naar het verbinden van verschillen tot een zekere mate van synchroniciteit, het verbinden van belangen. Tegelijk is dat vaak niet wat de omgeving van de leider ook op het oog heeft; want die omgeving heeft vaak ook allerlei andere belangen. Dat betekent dat juist de leider regelmatig het gevoel zal hebben tussen allerlei vuren in te staan, terwijl hijzelf de verbinding zoekt in de verschillen. That’s life!

Bronnen voor de serie Leren van Leiders

Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:

Toon text

De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).

Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!

Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –26-03-2019