Leiderschap is niet voor heiligen
Wat kunnen we leren van leiders in de wereld? Hoe kunnen zij ons inspireren voor ons persoonlijk leiderschap? In deze blogserie staan we stil bij zeven leidersfiguren. Nu aandacht voor Ghandi, na Steve Jobs, Albert Einstein, Martin Luther King en Nelson Mandela. Aflevering 6 maakt duidelijk dat een goede leider niet per definitie ook een ‘heilige’ is…
Gandhi wordt Mahatma?!
Gandhi kreeg door de loop van zijn leven de titel Mahatma, dat ‘grote ziel’ of ‘heilige’ betekent.
Ik ben diep onder de indruk van het leven van Gandhi en heb daarom het thema ‘heiligheid’ voor het laatste en volgende blog over zijn leiderschap bewaard. Toch was Gandhi zeker géén heilige.
Gandhi was een vooruitstrevend man in zijn tijd. Tegelijk was hij een man van zijn tijd. Dat hield in dat hij zich liet gelden als gezinshoofd. Zijn vrouw was bijvoorbeeld iemand die meedeed met al zijn acties. In zijn latere jaren in Zuid-Afrika en ook in India ging ook zij als gevolg van haar burgerlijke ongehoorzaamheid de gevangenis in. Zij steunde haar man volledig. Tegelijk was Gandhi niet direct mild als echtgenoot en vader. Het is bijvoorbeeld bekend dat hij het heel erg prefereerde dat juist zijn vrouw en zoons de gevangenis in zouden gaan. Dit zou zijn boodschap namelijk enorm versterken. En bedenk hierbij dat zijn zoons bij hun eerste gevangenschappen jonger dan of rond de twintig waren…
Zo vader, zo zoon?!
Zijn oudste zoon is het minst ‘gehoorzaam’. Hij kiest op een gegeven moment voor studeren in India boven het plegen van geweldloos verzet in Zuid-Afrika. Gandhi is woedend en doet alles om dit tegen te houden.
Zelf leefde hij in de latere jaren volledig in ascese. Dit eiste hij ook van zijn zoons. Als de oudste zoon er toch voor kiest om te trouwen, doet hij dit tot groot ongenoegen van zijn vader. Zijn tweede zoon komt als hij ongeveer twintig jaar is, in een relatie terecht met een getrouwde vrouw uit de gemeenschap rond Gandhi. Opnieuw een extreem boze Gandhi.
Geweldloos?!
Een heel ander punt is dat de geweldloosheid veel geweld opriep en dat er dus enorm veel geweld gebruikt werd, juist tégen Gandhi en zijn mensen. Ook de gruwelijkheden bij de verzelfstandiging van India en Pakistan, komen mede voort uit zijn aandringen op zelfstandigheid. Later wordt gezegd dat die zelfstandigheid er zeker gekomen zou zijn, ook zonder geweldloos verzet, hoewel op een later tijdstip.
Heilige?!
Feit is dat de man die door bijna de hele wereld ‘mahatma’ genoemd wordt, dat zeker ook niet was.
Ik geloof in genuanceerd persoonlijk leiderschap. Ook wij zijn in persoonlijk leiderschap geen heiligen. Keuzes die we maken hebben invloed op onze eigen levens en die van anderen. En dat kan allerlei consequenties hebben. Positieve en negatieve. Dat kunnen we niet altijd voorkomen. Wel is het belangrijk om die consequenties te overzien.
Ik geef een voorbeeld uit mijn werkpraktijk. In een organisatie voor ouderenzorg wordt gekozen om over te gaan naar zelfstandige teams en het grootste gedeelte van het management af te laten vloeien. Het eerste half jaar wordt gekozen om dit over te laten aan de teams. Zo kan gezien worden welke teams dit op kunnen pakken en welke teams meer ondersteuning nodig hebben. Op deze laatste teams wordt vervolgens coaching gezet, zodat ook zij dit proces op een goede manier kunnen doormaken.
Je kunt jezelf de vraag stellen of dit de juiste keuze is. Ik heb veel vormen van het proces naar zelfstandige teams meegemaakt. Er is voor mij geen goed en fout. Wel is het voor mij belangrijk dat de bestuurders een goede en overwogen keuze maken, waarbij zij de consequenties overzien.
Ik heb geen oordeel over het leven van Gandhi. In het geheel van deze serie, zoek ik middels deze aflevering wel naar een nuance en een evenwicht!
Bronnen voor de serie Leren van Leiders
Meer weten over de bronnen voor deze serie? Klik dan hier:
Toon text
Bronnen voor deze serie
Blessing, M. (2017, juli). Mohandas Gandhi (1869-1948). Geraadpleegd van https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6963/mohandas-gandhi-1869-1948.html.
Gandhi. His triumph changed the world forever. Film (1982).
Gedichten over genot. Geraadpleegd van http://blog.seniorennet.be/gedichtengenot/archief.php?catID=487.
Guha, R. (2017), Gandhi. De jonge jaren. De biografie. Amsterdam: Rainbow.
Heilig. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 20-8-2018, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Heilig.
John Langalibalele Dube. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 20-8-2018, van https://en.wikipedia.org/wiki/John_Langalibalele_Dube.
Kaisar-i-Hind. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 19-8-2018, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Kaisar-i-Hind.
Mahatma Gandhi. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 19-8-2018, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Mahatma_Gandhi.
Mierlo, S. van. (2012, 3 april). Gandhi: Een Moderne Held. Geraadpleegd van https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/biografie/94304-gandhi-een-moderne-held.html.
Satyagraha. In Wikipedia. Voor het laatst geraadpleegd op 19-8-2018, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Satyagraha.
Pollet, G. (1969, oktober). Mahâtmâ Gândhî en de rechten van de mens. Geraadpleegd van https://www.dbnl.org/tekst/_str005196901_01/_str005196901_01_0008.php.
Visser, Y. (2017, 17 maart). Mahatma Gandhi (1869-1948). Icoon van geweldloos verzet. Geraadpleegd van https://historiek.net/mahatma-gandhi-indiaas-politicus/67514/.
De foto’s zijn van fotograaf Marcel Sjoers (www.marcelsjoers.nl). Ze zijn te bestellen via marcel@marcelsjoers.nl. Het blog is geschreven door Cora van Rossum (www.loopbaanparadox.nl) en staat onder redactie van Marleen Schoonderwoerd (http://www.linkedin.com/in/marleenschoonderwoerd).
Wanneer door dit blog persoonlijke dilemma’s boven komen, is het altijd mogelijk om hierover te mailen (cora@loopbaanparadox.nl). Gratis!
Cora van Rossum – www.loopbaanparadox.nl –21-1-2020
